Περί ανεγέρσεως ενός Ηρώου στη πόλη

Πριν από λίγο καιρό, σε σχετικό μου άρθρο με τίτλο ««Η Αλεξανδρούπολη (μη) ευγνωμονούσα τους άγνωστους πεσόντας», αναφέρθηκα στην έλλειψη ενός «Ηρώου», όπου η πόλη θα τιμούσε του συμπατριώτες μας πεσόντες υπέρ της Πατρίδας και της Ελευθερίας της χώρας μας. Μάλιστα σημείωνα ότι, το παλιό «Ηρώον» της πόλης με την ένδειξη «Η Αλεξανδρούπολη ευγνωμονούσα τους πεσόντας» που υπήρχε προπολεμικά στον παραλιακό κήπο και μετά το 1948 στο σημερινό Πάρκο Προσκόπων, (τότε πάρκο Ηρώων) κάποια στιγμή στα τέλη της δεκαετίας του εξήντα «εξορίστηκε»  από την πόλη στον οικισμό της Νέας Χηλής, όπου οι κάτοικοί του  το σεβάστηκαν και το έστησαν στο πίσω μέρος του παλαιού Ιερού Ναού του Αγίου Γεωργίου και το έκαναν δικό τους Ηρώον.

Με την ευκαιρία λοιπόν των 100 χρόνων από την ενσωμάτωση της πόλης στον Εθνικό κορμό και 150 χρόνων από την ίδρυσή της, αισθάνομαι την υποχρέωση να υπενθυμίσω  και πάλι στους νεότερους κατοίκους αυτής της πόλης (άρχοντες και αρχόμενους) ότι αυτή η πόλη έχει και πλούσια ιστορία και πολλούς Ήρωες, πού αγωνίσθηκαν και κάποιοι θυσιάστηκαν για να απολαμβάνουμε όλοι μας σήμερα την όμορφη πόλη και ότι δικαιούνται να έχουν και οι αγνοημένοι αυτοί  ήρωες μια γωνιά μέσα στη πόλη με την ένδειξη «Η Αλεξανδρούπολη ευγνωμονούσα τους πεσόντας»  και όπου, όσοι τους θυμούνται, να μπορούν να τους αφήνουν λίγα λουλούδια σε ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης.

  Ο Ανθυπολοχαγός  Π/Ζ Θεόδωρος Κανδηλάπτης, που σκοτώθηκε  στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο. 

Ο  Ταγματάρχης Π/Ζ Γεώργιος Σταθάτος  που σκοτώθηκε στον εμφύλιο πόλεμο.

Θα αρχίσω την όποια καταγραφή μπόρεσα να κάνω από τον Ταξίαρχο Ιωάννη Ζήση, τον οποίο η Πολιτεία τίμησε δίνοντας το όνομά του σε ένα κεντρικό στρατόπεδο της πόλης. Ήταν ο Διοικητής της ταξιαρχίας της πόλης, που αμέσως μετά την  κατάρρευση του οχυρού Νυμφαίου, φρόντισε να απομακρύνει πριν από την είσοδο των Γερμανών  στη πόλη τον Απρίλιο του 1941 όλες τις τοπικές αρχές με καράβι προς την Ελεύθερη πατρίδα και στη συνέχεια οδήγησε το Σύνταγμά του συντεταγμένο μέσω Πυθίου στην Τουρκία, για να το σώσει, όπου και αυτοκτόνησε για να μη ατιμάσει τον όρκο του όταν οι Τούρκοι επιχείρησαν να τον αφοπλίσουν. Η πολιτεία έδωσε το όνομά του σε κεντρικό στρατόπεδο της πόλης.

 1945, από την τελετή απονομής  στην οικογένεια του Θεόδωρου Κανδηλάπτη του Χρυσού Αριστείου Ανδρείας.

 Να θυμίσω  τον  Ανθυπολοχαγό ΠΖ Θεόδωρο Κανδηλάπτη, γιο του  Πόντιου λόγιου Δασκάλου   Γεωργίου Κανδηλάπτη, ο οποίος έπεσε μαχόμενος στον Ελληνοιταλικό πόλεμο και τον  οποίο η Πολιτεία τίμησε με  το να  μετονομάσει το 1977 το στρατόπεδο «Παπακυριαζή» σε στρατόπεδο «Ανθυπολοχαγού ΠΖ Θεοδώρου Κανδηλάπτη», το δε 1945 απένειμε στην οικογένειά του και συγκεκριμένα στον πατέρα του, το Χρυσό Αριστείο Ανδρείας. Ιστορική έμεινε η επιστολή του που έστειλε λίγο πριν σκοτωθεί στην  μητέρα του: «Μην κλάψετε αν κατά τύχη χαθώ. Ανήκω κατά τα τρία τέταρτα εις την Πατρίδα μου και κατά το υπόλοιπον εις την σεβαστή μου οικογένειαν. Αντιμετωπίζομεν τους αναιδείς επιδρομείς με θάρρος και αποφασιστικότητα".

  Ο Ταξίαρχος Ιωάννης Ζήσης που αυτοκτόνησε στα Ύψαλα

  

Τον Ανθυπολοχαγό Γεώργιο Πατσούκα που σκοτώθηκε στον εμφύλιο και τον οποία η πολιτεία τίμησε με την ονομασία στρατοπέδου στη πόλη με το όνομά του.

Τον Ταγματάρχη Π/Ζ Γεώργιο Σταθάτο, που τιμήθηκε από την πολιτεία  με το διασυμμαχικό μετάλλιο Νίκη, τον Πολεμικό Σταυρό Γ Τάξης και το μετάλλιο αξίας Δ Τάξης, ο οποίος κατά τη διάρκεια της κατοχής ηγήθηκε εθνικής αντιστασιακής οργάνωσης στο Ν. Έβρου και τελικά φονεύθηκε κατά τον εμφύλιο πόλεμο  στην περιοχή Κυπρίνου Έβρου. Τον Ταγματάρχη Νικόλαο Ψιλογιάννη που σκοτώθηκε στον εμφύλιο κα πλειάδα άλλων αγωνιστών που θυσιάστηκαν για την  πατρίδα.

Το 1995,  ως Περιφερειακός Έφορος Προσκόπων Έβρου, στην προσπάθειά μας να καταγράψουμε την 75χρονη Προσκοπική ιστορία της πόλης και να τιμήσουμε τους επιζώντες προπολεμικούς Προσκόπους, με την βοήθεια των αείμνηστων  Θανάση Αποστολίδη και Μιχάλη Μαρτίνη, καταγράψαμε, και όσους Προσκόπους πέθαναν υπέρ πατρίδας. Μετά από μεγάλη και επισταμένη έρευνα διαπιστώσαμε ότι από τους προπολεμικούς Προσκόπους της πόλης μας, πέραν των Θεοδώρου Κανδηλάπτη και Γεωργίου Πατσούηκα που υπήρξαν Πρόσκοποι, παρόντες στους αγώνες της πατρίδας ήταν και οι θυσιασθέντες:

Το Ηρώον της πόλης την εποχή του Μεσοπολέμου στον Δημοτικό Κήπο.

Ο Δρακόπουλος Ιωάννης, ο οποίος εκτελέστηκε από τους Ιταλούς. Ο Βεκίδης Απόστολος, που εκτελέσθηκε από τους Ιταλούς. Οι Βαλσαμίδης Ελευθέριος και Μουγγρίδης Γεώργιος που εκτελέσθηκαν από τους  Βουλγάρους. Ο Αρχοντής Χαράλαμπος, που χάθηκε στη κατοχή και λέγεται ότι εκτελέσθηκε από τους Βουλγάρους. Ο Καθηγητής Σωματικής Αγωγής Κωνσταντίνος Μαμέλης, αδελφός του επιθεωρητή εκπαίδευσης Γεωργίου Μαμέλη, και Τοπικός Έφορος Προσκόπων της πόλης, εκτελέσθηκε από τους Γερμανούς. Ο Κωνσταντίνος Μάγκος που  σκοτώθηκε στα Δεκεμβριανά και οι Στρατιώτες Ηλίας Παπαδόπουλος και Δημήτριος Βαλάσης που σκοτώθηκαν  στον εμφύλιο.

Ενδεικτικά ανέφερα μόνο πολύ λίγα ονόματα από την πλειάδα ηρώων της πόλης, που παραμένουν άγνωστοι στους πολλούς.

Αλλά είχα την μεγάλη χαρά και τιμή να γνωρίσω εν ζωή και κάποιους πραγματικούς ήρωες, άσημους στον πολύ κόσμο, γιατί οι ήρωες πάντα είναι πολλοί σεμνοί και δεν διαλαλούν αυτό που έπραξαν ως καθήκον.

Από τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-1941

Θυμάμαι τον γείτονά μου υπερήλικα Μιλτιάδη Αγαπητό, παρασημοφορημένο με το Χρυσό Αριστείο Ανδρείας κατά την Μικρασιατική καταστροφή (Η ιστορία του ΓΕΣ αναφέρει ότι τραυματισμένος όντας από σφαίρα στον αγκώνα, μετέφερε τον τραυματισμένο βαριά Διοικητή του σε μεγάλη απόσταση για να τον σώσει από τις ορδές του Ατατούρκ) και για τον οποίο μεσολάβησε ο ίδιος ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής κατά την εδώ επίσκεψή του, όταν τον  γνώρισε, μεσολάβησε να λάβει μια μικρή σύνταξη ως τραυματίας πολέμου.  Θυμάμαι έναν άλλο γείτονά μου τον ψαρά, τον κυρ Στέλιο Αθανασίου, ο οποίος στην κατοχή με τη βάρκα του μετέφερε οπλισμό από το πέλαγος στους αγωνιστές της εθνικής αντίστασης καθώς και Άγγλους και Έλληνες Αξιωματικούς  συνδέσμους  και ο οποίος κινδύνεψε πάρα πολλές φορές τη ζωή του με το να πέσει στα χέρια των Γερμανών. Θα μπορούσα να αναφέρω και άλλους πάρα πολλούς, που έχω  γνωρίσει, αλλά περιορίζομαι ενδεικτικά μόνο αυτούς τους δύο.

 

 1948, φώτο από τον εμφύλιο στον Έβρο.

Άραγε όλους αυτούς που  ανέφερα ενδεικτικά (γιατί είναι δεκάδες όλοι  αυτοί που θυσίασαν τη ζωή τους ή αγωνίστηκαν για να απολαμβάνουμε εμείς σήμερα  ελεύθεροι το καφεδάκι μας), πως  μπορούμε να τους τιμήσουμε;  Δεν αξίζουν ένα κομμάτι μάρμαρο σε κάποιο κεντρικό σημείο της πόλης που να  αναγράφει επάνω «Η Αλεξανδρούπολη υποκλίνεται στη μνήμη τους»;

Αλλά και πριν από την απελευθέρωση της Θράκης είχαμε πολλά θύματα και στον Θρακικό αγώνα, ιδίως την περίοδο 1900-1912. Γνωστός είναι μόνο ο Μακεδονικός αγώνας. Αλλά και εδώ ση Θράκη υπήρχε παράλληλος αγώνας, που τον θάψανε οι ιστορικοί.

Σήμερα στη πόλη μας μνημείο για τους Ρώσους νεκρούς έχουμε. Μνημείο για τον αφανισμό της Εβραϊκής κοινότητας έχουμε. Μνημείο για τους Βιζβίζηδες, εξ Αίνου, έχουμε. Μνημείο για τους νεκρούς (συμμάχους) της μάχης της Καλλίπολης έχουμε. Μνημείο για τους Ποντίους έχουμε.

Μήπως πρέπει να αποκτήσουμε  και ένα μικρό και ταπεινό μνημείο για τους δικούς μας, τους συμπολίτες μας,  πεσόντες και αγωνισθέντες;