Χιλιοτραγουδισμένος ως "Κάλλιστος", Χρυσοφόρος" και "Αργυρορρύτης" ποταμός
(Μέρος Α΄)
Ο Έβρος είναι ένα ποτάμι που από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και σήμερα έπαιξε αλλά και εξακολουθεί να παίζει το δικό του ρόλο στα πεπρωμένα των χωρών που διαρρέει. Κατεβαίνει μεγαλοπρεπής, ορμητικός από τις πηγές του ψηλά στο βορρά. Φθάνει στην Αδριανούπολη, πανάρχαια πρωτεύουσα της Θράκης, που σύμφωνα με την μυθολογία, έχτισε ο Ορέστης, μοναχογιός του Βασιλέα των Μυκηνών Αγαμέμνονα, για να εξευμενίσει τις Ερινύες, που τον βασάνιζαν για το θάνατο της μητέρας του Κλυταιμνήστρας. Ο Απόλλων είχε πει στον Αγαμέμνονα ότι, αν θέλει να γλιτώσει από τους εφιάλτες του, πρέπει να κτίσει μια πόλη στη συμβολή τριών ποταμών. Ο Έβρος, λίγο πριν φθάσει στην Αδριανούπολη, συναντιέται με τους ποταμούς Άρδα και Τούντζα και γίνεται τριπόταμος. Όταν ο Ορέστης ανακαλύπτει αυτή τη συμβολή, κτίζει την Ορεστιάδα, την οποία ανακαίνισε ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Αδριανός, μια πολυσύνθετη προσωπικότητα και λάτρης του Ελληνισμού και ο οποίος της έδωσε το όνομά του. Λίγο πριν από τις εκβολές του στο Θρακικό πέλαγος, στον όρμο της Αίνου, δέχεται τα νερά του Εργίνη, για
να γίνει τετραπόταμος.
Ο Έβρος, με τις πολυθρύλητες μυθολογικές αφηγήσεις, με τη ροή και το δυναμικό του, προκάλεσε και προκαλεί παγκόσμιο ενδιαφέρον και διαμορφώνει τη δική του έντονη παρουσία, στη μυθολογία και την ιστορία. Ο Ευριπίδης γράφει στο έργο του Ρήσος (στ.346 – 347) «ήκεις, ώ ποταμού παί, ήκεις … ασπαστός» (ήρθες του ποταμού εσύ γιος, ήρθες καλοδεχούμενος) και λίγο παρακάτω (στ. 381 – 382) «…καλόν, ώ Θρήκη, σκύμνον έθρεψας πολίαρχον ιδείν» (Θράκη, τι λιονταράκι που έθρεψες να κυβερνά τις πολιτείες σου). Και ο Κώστας Θρακιώτης στο έργο του «Ελεγείο στη Θρακική Γη», αναφέρει «..Είναι ο ποταμός που θρέφει τις προαιώνιες ρίζες».
(Μέρος Α΄)
Ο Έβρος είναι ένα ποτάμι που από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και σήμερα έπαιξε αλλά και εξακολουθεί να παίζει το δικό του ρόλο στα πεπρωμένα των χωρών που διαρρέει. Κατεβαίνει μεγαλοπρεπής, ορμητικός από τις πηγές του ψηλά στο βορρά. Φθάνει στην Αδριανούπολη, πανάρχαια πρωτεύουσα της Θράκης, που σύμφωνα με την μυθολογία, έχτισε ο Ορέστης, μοναχογιός του Βασιλέα των Μυκηνών Αγαμέμνονα, για να εξευμενίσει τις Ερινύες, που τον βασάνιζαν για το θάνατο της μητέρας του Κλυταιμνήστρας. Ο Απόλλων είχε πει στον Αγαμέμνονα ότι, αν θέλει να γλιτώσει από τους εφιάλτες του, πρέπει να κτίσει μια πόλη στη συμβολή τριών ποταμών. Ο Έβρος, λίγο πριν φθάσει στην Αδριανούπολη, συναντιέται με τους ποταμούς Άρδα και Τούντζα και γίνεται τριπόταμος. Όταν ο Ορέστης ανακαλύπτει αυτή τη συμβολή, κτίζει την Ορεστιάδα, την οποία ανακαίνισε ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Αδριανός, μια πολυσύνθετη προσωπικότητα και λάτρης του Ελληνισμού και ο οποίος της έδωσε το όνομά του. Λίγο πριν από τις εκβολές του στο Θρακικό πέλαγος, στον όρμο της Αίνου, δέχεται τα νερά του Εργίνη, για
να γίνει τετραπόταμος.Ο Έβρος, με τις πολυθρύλητες μυθολογικές αφηγήσεις, με τη ροή και το δυναμικό του, προκάλεσε και προκαλεί παγκόσμιο ενδιαφέρον και διαμορφώνει τη δική του έντονη παρουσία, στη μυθολογία και την ιστορία. Ο Ευριπίδης γράφει στο έργο του Ρήσος (στ.346 – 347) «ήκεις, ώ ποταμού παί, ήκεις … ασπαστός» (ήρθες του ποταμού εσύ γιος, ήρθες καλοδεχούμενος) και λίγο παρακάτω (στ. 381 – 382) «…καλόν, ώ Θρήκη, σκύμνον έθρεψας πολίαρχον ιδείν» (Θράκη, τι λιονταράκι που έθρεψες να κυβερνά τις πολιτείες σου). Και ο Κώστας Θρακιώτης στο έργο του «Ελεγείο στη Θρακική Γη», αναφέρει «..Είναι ο ποταμός που θρέφει τις προαιώνιες ρίζες».
Πολυθρύλητο ποτάμι
Ο Θουκυδίδης, ο Αριστοτέλης, ο Γεωγράφος Μελέτιος, η Άννα Κομνηνή, ο Ίμβριος Ιστορικό
ς Κριτόβουλος, ο Πλούταρχος, ο Βιργίλιος, τον αγκαλιάζουν με το πνευματικό τους ενδιαφέρον, τον μελετούν, τον αναλύουν και καταγράφουν τη συμβολή του μέσα στην ιστορική πορεία των χωρών που διαρρέει. Ο Έβρος αλλάζει ακόμα και το όνομά του, πολλές φορές μέσα στο διάβα του χρόνου. Την αλλαγή, οι διεκδικητές της αίγλης και της ομορφιάς, την ντύνουν με χαριτωμένες μυθολογικές αφηγήσεις, που κεντρίζουν το ανθρώπινο συναίσθημα ή με δολιότητες, όταν στοχεύουν στη κυριαρχία του χώρου.
Ο Θουκυδίδης, ο Αριστοτέλης, ο Γεωγράφος Μελέτιος, η Άννα Κομνηνή, ο Ίμβριος Ιστορικό
ς Κριτόβουλος, ο Πλούταρχος, ο Βιργίλιος, τον αγκαλιάζουν με το πνευματικό τους ενδιαφέρον, τον μελετούν, τον αναλύουν και καταγράφουν τη συμβολή του μέσα στην ιστορική πορεία των χωρών που διαρρέει. Ο Έβρος αλλάζει ακόμα και το όνομά του, πολλές φορές μέσα στο διάβα του χρόνου. Την αλλαγή, οι διεκδικητές της αίγλης και της ομορφιάς, την ντύνουν με χαριτωμένες μυθολογικές αφηγήσεις, που κεντρίζουν το ανθρώπινο συναίσθημα ή με δολιότητες, όταν στοχεύουν στη κυριαρχία του χώρου.Ο έρωτας 
Ο έρωτας παίζει το δικό του ρόλο στις παραμυθένιες ιστορίες του Έβρου. Ο Γεωγράφος Πλούταρχος αναφέρει ότι το παλιό του όνομα ήταν Ρόμβος. Για τα αίτια της αλλαγής του ονόματός του, διηγείται ένα επεισόδιο ερωτικής αντιζηλίας με τραγικό τέλος. Ο Βασιλιάς της Θράκης, ίσως της Αίνου, Κάσσανδρος, αποφασίζει να σκοτώσει τον όμορφο γιο του Έβρο σε χώρο κοντά στο ποτάμι, το Ρόμβο, γιατί πείθεται σε μια διαβολή της δεύτερης γυναίκας του Δαμασίππης, που του «εκμυστηρεύθηκε» ότι της επιτέθηκε με ανήθικους σκοπούς. Το βασιλόπουλο ήταν ένας ενάρετος νέος, ο οποίος έφυγε από το σπίτι του γιατί δεν δέχθηκε τον έρωτα της μητριάς του. Εκείνη δεν άντεξε αυτή τη ταπείνωση από το νεαρό Έβρο και για να τον εκδικηθεί τον διέβαλε στον πατέρα του. Ο Έβρος για ν΄ αποφύγει το πατρικό ξίφος, που τον είχε αιφνιδιάσει βρισκόμενος στο κυνήγι, γλιστρά, πέφτει στο ποτάμι και πνίγεται. Από τότε το ποτάμι ονομάζεται Έβρος.
Ο έρωτας παίζει το δικό του ρόλο στις παραμυθένιες ιστορίες του Έβρου. Ο Γεωγράφος Πλούταρχος αναφέρει ότι το παλιό του όνομα ήταν Ρόμβος. Για τα αίτια της αλλαγής του ονόματός του, διηγείται ένα επεισόδιο ερωτικής αντιζηλίας με τραγικό τέλος. Ο Βασιλιάς της Θράκης, ίσως της Αίνου, Κάσσανδρος, αποφασίζει να σκοτώσει τον όμορφο γιο του Έβρο σε χώρο κοντά στο ποτάμι, το Ρόμβο, γιατί πείθεται σε μια διαβολή της δεύτερης γυναίκας του Δαμασίππης, που του «εκμυστηρεύθηκε» ότι της επιτέθηκε με ανήθικους σκοπούς. Το βασιλόπουλο ήταν ένας ενάρετος νέος, ο οποίος έφυγε από το σπίτι του γιατί δεν δέχθηκε τον έρωτα της μητριάς του. Εκείνη δεν άντεξε αυτή τη ταπείνωση από το νεαρό Έβρο και για να τον εκδικηθεί τον διέβαλε στον πατέρα του. Ο Έβρος για ν΄ αποφύγει το πατρικό ξίφος, που τον είχε αιφνιδιάσει βρισκόμενος στο κυνήγι, γλιστρά, πέφτει στο ποτάμι και πνίγεται. Από τότε το ποτάμι ονομάζεται Έβρος.
Η «Μαρίτσα» 
Ξεχωρίζει ακόμη μία συναισθηματική ιστορία, που έχει όμως και την πρόθεση του δόλου. Ο Αυτοκράτορας Ισαάκιος Κομνηνός (ο ιδρυτής της Μονής της Κοσμοσώτηρας) και ο ιστορικός του 13ου αιώνα Γεώργιος Ακροπολίτης, αποκαλούν τον Έβρο «Μαρίτσα». Αυτή η ονομασία διασώζεται μέχρι και σήμερα. Ο ιστορικός και φιλόλογος από τη Φιλιππούπολη Κοσμάς – Μυρτίλος Αποστολίδης, υποστηρίζει ότι το όνομα «Μαρίτσα» προέρχεται από το αρχαίο Μαρίσας ή Μόρις, με το οποίο οι Θράκες ονόμαζαν τα ποτάμια, από το φεγγοβόλημα της επιφάνειάς τους. Ο λαός μας το συνδέει με τη ρομαντική ιστορία μιας πανέμορφης κόρης, από πλούσια και σημαντική οικογένεια της Αδριανούπολης, που την έλεγαν Μαρία ή Μαρίτσα. Αυτό το πανέμορφο κορίτσι, σε μια στιγμή ερωτικής απογοήτευσης, έπεσε στον Έβρο και πνίγηκε. Το δραματικό της τέλος ξεσήκωσε το λαϊκό αίσθημα, που αγνόησε τα αυστηρά ήθη της εποχής και χωρίς τυπικές διαδικασίες ονόμασε τον Έβρο Μαρίτσα. Όμως οι Σλάβοι, που πάντα ήθελαν να οικειοποιηθούν την περιοχή με τη διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας, υποστηρίζουν ότι το όνομα «Μαρίτσα» προέρχεται από το σλαβικό όνομα φυλής τους, τους “Moritsi” “Moravitsi”. Ακόμη υποστηρίζουν ότι σχετίζεται με τη δική τους λέξη «Rar Mir» που σημαίνει «ειρήνη – ηρεμία».
Ξεχωρίζει ακόμη μία συναισθηματική ιστορία, που έχει όμως και την πρόθεση του δόλου. Ο Αυτοκράτορας Ισαάκιος Κομνηνός (ο ιδρυτής της Μονής της Κοσμοσώτηρας) και ο ιστορικός του 13ου αιώνα Γεώργιος Ακροπολίτης, αποκαλούν τον Έβρο «Μαρίτσα». Αυτή η ονομασία διασώζεται μέχρι και σήμερα. Ο ιστορικός και φιλόλογος από τη Φιλιππούπολη Κοσμάς – Μυρτίλος Αποστολίδης, υποστηρίζει ότι το όνομα «Μαρίτσα» προέρχεται από το αρχαίο Μαρίσας ή Μόρις, με το οποίο οι Θράκες ονόμαζαν τα ποτάμια, από το φεγγοβόλημα της επιφάνειάς τους. Ο λαός μας το συνδέει με τη ρομαντική ιστορία μιας πανέμορφης κόρης, από πλούσια και σημαντική οικογένεια της Αδριανούπολης, που την έλεγαν Μαρία ή Μαρίτσα. Αυτό το πανέμορφο κορίτσι, σε μια στιγμή ερωτικής απογοήτευσης, έπεσε στον Έβρο και πνίγηκε. Το δραματικό της τέλος ξεσήκωσε το λαϊκό αίσθημα, που αγνόησε τα αυστηρά ήθη της εποχής και χωρίς τυπικές διαδικασίες ονόμασε τον Έβρο Μαρίτσα. Όμως οι Σλάβοι, που πάντα ήθελαν να οικειοποιηθούν την περιοχή με τη διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας, υποστηρίζουν ότι το όνομα «Μαρίτσα» προέρχεται από το σλαβικό όνομα φυλής τους, τους “Moritsi” “Moravitsi”. Ακόμη υποστηρίζουν ότι σχετίζεται με τη δική τους λέξη «Rar Mir» που σημαίνει «ειρήνη – ηρεμία».
Χρυσοφόρος και Αργυρορρύτης 
Στην αρχαιότητα ο Έβρος ήταν ένα τα μεγαλύτερα ποτάμια του τότε γνωστού κόσμου, με τα παγωμένα νερά του, με την ορμητική και άλλοτε ανάλαφρη ροή του.
Στη Θράκη και κυρίως στις πόλεις που περνούσε πολύ κοντά τους, τον λάτρευαν σαν μια θεότητα. Στη Φιλιππούπολη, την Αδριανούπολη, την Πλωτινούπολη (σημερινό Διδυμότειχο) και την Τραϊανούπολη (Λουτρά Φερών) ήταν ο Θεός της Θράκης. Θεός της ευφορίας και της καταστροφής. Γιατί, με τα νερά του έφερνε τον πλούτο στη παραγωγή και με τις πλημμύρες του την καταστροφή. Ο Αλκαίος τον αποκαλεί «Κάλλιστο Ποταμό». Ο Πλίνιος «Χρυσοφόρο» και ο Ευριπίδης «Αργυρορρύτη»! Γι΄ αυτό άλλωστε ο Έβρος τραγουδήθηκε, όσο κανένα άλλο ποτάμι, από τη Λαϊκή Μούσα. Προκάλεσε σημαντικές ποιητικές πέννες, γιατί η δική του ζωή μέσα στην απεραντοσύνη του χρόνου συνδέεται με θρύλους, δραματικά γεγονότα και λαϊκές παραδόσεις της δικής μας πατρίδας.
Ο μύθος του Ορφέα και της Ευρυδίκης
Ο πιο γνωστός όμως, σε όλους μας, μύθος, που περιβάλλει τον Έβρο, είναι ο πολύ γνωστός μύθος – θρύλος του Ορφέα και της Ευρυδίκης, που κλείνει μέσα του τον έρωτα και την τραγικότητα του πάθους του.
Τον όμορφο Ορφέα τον κατασπάραξαν οι γυναίκες των Κικόνων (Βακχίδες), γιατί δεν ανταποκρίθηκε στον έρωτά τους. Είχε μείνει πιστός στη μοναδική του αγάπη, τη γυναίκα του, την Ευρυδίκη, που έχασε από δάγκωμα οχιάς. Οι οργισμένες γυναίκες πέταξαν τα κομμάτια του κορμιού του, με κομμένο το κεφάλι και τη Λύρα, στον Έβρο.
Ο τραγικός θάνατος του όμορφου Ορφέα, με τη λύρα του και το πονεμένο του τραγούδι, αναστατώνει ακόμα και το μυθικό θηλικόκοσμο. Συγκινεί τις Νεράιδες των ποταμών, τις Νύμφες των δασών και όλες τις γυναίκες τις Θράκης, οι οποίες, σύμφωνα με την παράδοση, με τα δάκρυά τους δημιούργησαν ρυάκια και χείμαρρους, που χύθηκαν στον Έβρο. Εκείνος πλημμύρισε για πρώτη φορά τότε! Και έκτοτε, ως συλλεκτήριο ποτάμι των δακρύων των γυναικών για τον αδικοχαμένο Ορφέα, πλημμυρίζει συνέχεια.
Στην αρχαιότητα ο Έβρος ήταν ένα τα μεγαλύτερα ποτάμια του τότε γνωστού κόσμου, με τα παγωμένα νερά του, με την ορμητική και άλλοτε ανάλαφρη ροή του.
Στη Θράκη και κυρίως στις πόλεις που περνούσε πολύ κοντά τους, τον λάτρευαν σαν μια θεότητα. Στη Φιλιππούπολη, την Αδριανούπολη, την Πλωτινούπολη (σημερινό Διδυμότειχο) και την Τραϊανούπολη (Λουτρά Φερών) ήταν ο Θεός της Θράκης. Θεός της ευφορίας και της καταστροφής. Γιατί, με τα νερά του έφερνε τον πλούτο στη παραγωγή και με τις πλημμύρες του την καταστροφή. Ο Αλκαίος τον αποκαλεί «Κάλλιστο Ποταμό». Ο Πλίνιος «Χρυσοφόρο» και ο Ευριπίδης «Αργυρορρύτη»! Γι΄ αυτό άλλωστε ο Έβρος τραγουδήθηκε, όσο κανένα άλλο ποτάμι, από τη Λαϊκή Μούσα. Προκάλεσε σημαντικές ποιητικές πέννες, γιατί η δική του ζωή μέσα στην απεραντοσύνη του χρόνου συνδέεται με θρύλους, δραματικά γεγονότα και λαϊκές παραδόσεις της δικής μας πατρίδας.
Ο μύθος του Ορφέα και της Ευρυδίκης
Ο πιο γνωστός όμως, σε όλους μας, μύθος, που περιβάλλει τον Έβρο, είναι ο πολύ γνωστός μύθος – θρύλος του Ορφέα και της Ευρυδίκης, που κλείνει μέσα του τον έρωτα και την τραγικότητα του πάθους του.
Τον όμορφο Ορφέα τον κατασπάραξαν οι γυναίκες των Κικόνων (Βακχίδες), γιατί δεν ανταποκρίθηκε στον έρωτά τους. Είχε μείνει πιστός στη μοναδική του αγάπη, τη γυναίκα του, την Ευρυδίκη, που έχασε από δάγκωμα οχιάς. Οι οργισμένες γυναίκες πέταξαν τα κομμάτια του κορμιού του, με κομμένο το κεφάλι και τη Λύρα, στον Έβρο.
Ο τραγικός θάνατος του όμορφου Ορφέα, με τη λύρα του και το πονεμένο του τραγούδι, αναστατώνει ακόμα και το μυθικό θηλικόκοσμο. Συγκινεί τις Νεράιδες των ποταμών, τις Νύμφες των δασών και όλες τις γυναίκες τις Θράκης, οι οποίες, σύμφωνα με την παράδοση, με τα δάκρυά τους δημιούργησαν ρυάκια και χείμαρρους, που χύθηκαν στον Έβρο. Εκείνος πλημμύρισε για πρώτη φορά τότε! Και έκτοτε, ως συλλεκτήριο ποτάμι των δακρύων των γυναικών για τον αδικοχαμένο Ορφέα, πλημμυρίζει συνέχεια.
Τέλος Α΄Μέρους.
Το μεγαλύτερο μετά τον Δούναβη ποτάμι της χερσονήσου του Αίμου
Έβρος: Αυτό το «άγνωστο» Ελληνικό ποτάμι…
Η εξυπνάδα και ο έρωτας «δώρισαν» στην Ελλάδα το «Δέλτα»
(Μέρος Β΄)
Ο Έβρος αποτελεί άγνωστο ποτάμι στους Έλληνες. Από πολλά χρόνια είναι αφημένος στο ριζικό της μοίρας του. Έχει την ατυχία να ανήκει σε περισσότερες χώρες. Και σε δύσκολες για πάρα πολλά χρόνια εποχές μεταξύ των χωρών που διασχίζει αυτό το ποτάμι ήταν δύσκολο να το προσέξει κάποιος. Όμως ο Έβρος εκτός από την μυθολογία έχει και σύγχρονη ιστορία. Ας θυμηθούμε τους κυριότερους σταθμούς του, που είναι και σταθμοί της δικής μας ιστορίας σ΄ αυτό το χώρο.
Πλωτό ποτάμι
Κατά τους αρχαίους χρόνους, αλλά και στη ρωμαϊκή περίοδο, μεγάλα για την εποχή εκείνη πλοία, από την Αίνο, σημαντικό εμπορικό και πολιτιστικό Ελληνικό κέντρο από την αρχαιότητα, μεταφέρουν μεγάλες ποσότητες εμπορευμάτων μέχρι την Αδριανούπολη. Μικρότερα τα μεταφέρουν από την Αδριανούπολη στη Φιλιππούπολη, αλλά και στην αντίθετο κατεύθυνση μεγάλες ποσότητες σιτηρών μεταφέροντο από τις πλούσιες κοιλάδες της Βόρειας Θράκης προς την Αίνο και από εκεί στον υπόλοιπο γνωστό κόσμο.
Στην εποχή της τουρκοκρατίας η πλοϊμότητα του Έβρου φθίνει συνεχώς γιατί οι Τούρκοι είναι ανίκανοι ν΄ αντιμετωπίσουν τις αντιξοότητες από τα παγωμένα νερά, την άμμο, την ποταμόλασπη και τις πλημμύρες. Η κατασκευή της Σιδηροδρομικής γραμμής το 1872 σήμανε και το τέλος της ποταμοπλοΐας, της εμπορικής σύνδεσης Φιλιππούπολης – Αδριανούπολης – Αίνου.
Σε μία αναφορά του Έλληνα Προξένου της Αδριανούπολης Κ. Βατικιώτη προς το Υπουργείο Εξωτερικών στις 28.1.1875 μεταξύ άλλων αναφέρεται: «…Ούτως ενώ άλλοτε οι δημητριακοί καρποί της Θράκης φορτωνόμενοι εν Φιλιππουπόλει και Αδριανουπόλει επί σχεδιών, απεστέλλοντο δια του Έβρου υπό μυρίου κινδύνους και αβαρίας εις Αίνον, όπως εκείθεν φορτωθώσι δια την Ευρώπην, νυν αποστέλλονται δια του σιδηροδρόμου εις Δεδέαγατς, δια ταχυτέρας και ασφαλεστέρας οδού…».
Υγρός εθνικός τάφος
Δύσκολα να θυμηθεί κανείς μια εκδήλωση σεβασμού και θύμησης των νεκρών που σκεπάζει ο Έβρος. Και μάλιστα υπάρχουν θύματα εθνικών μας αγώνων. Ούτε ένα στεφάνι μνήμης τραγικών στιγμών δεν ρίχθηκε ποτέ στα νερά του από επίσημα χέρια, όπως γίνεται πολλές φορές στο Αιγαίο.
Κι όμως ο Έβρος είναι ένας υγρός τάφος που σκεπάζει με τα ακατάστατα νερά του και τις λάσπες που κουβαλά, εκατοντάδες Ελληνικά κορμιά, που τα πέταξαν εκεί ύστερα από αποτρόπαια εγκλήματα οι κατά καιρούς βίαιοι κατακτητές αυτού του χώρου.
Ενδεικτικά αναφέρονται δύο τραγικά γεγονότα.
1) Ο απαγχονισμός, μαζί με δύο προσωπικούς του φίλους, μιας αγωνιστικής μορφής κατά την προπαρασκευή του αγώνα της εθνικής παλιγγενεσίας, του Οικουμενικού Πατριάρχη Κυρίλλου, που ζούσε έκπτωτος στη πατρίδα του την Αδριανούπολη και ο οποίος είχε στενή συνεργασία με τον Ρήγα και τους Φιλικούς. Τη σφαγή του Πρωτοσύγκελου της Μητρόπολης, των Προεστών και των Δημογερόντων της Αδριανούπολης (συνολικά 32 μαζί με τον Πατριάρχη) στις 16 Απριλίου 1821 (Κυριακή του Θωμά), από τους Τούρκους, ως αντίδραση
για το ξέσπασμα της επανάστασης. Τα κορμιά αυτών των Ελλήνων της Αδριανούπολης, τα μετέφαν και τα πέταξαν στον Έβρο, με βρισιές και με φριχτή χαιρεκακία, οι Εβραίοι.
2) Οι Βούλγαροι στις 26 Ιουλίου 1913 έριξαν στον Έβρο 45 Έλληνες δεμένους, σημάδι του πάθους τους κατά της Ελλάδας και του λαού της. Ήταν όλοι τους από το Κάραγατς. Πνίγηκαν οι 44.
Πλωτό ποτάμι
Κατά τους αρχαίους χρόνους, αλλά και στη ρωμαϊκή περίοδο, μεγάλα για την εποχή εκείνη πλοία, από την Αίνο, σημαντικό εμπορικό και πολιτιστικό Ελληνικό κέντρο από την αρχαιότητα, μεταφέρουν μεγάλες ποσότητες εμπορευμάτων μέχρι την Αδριανούπολη. Μικρότερα τα μεταφέρουν από την Αδριανούπολη στη Φιλιππούπολη, αλλά και στην αντίθετο κατεύθυνση μεγάλες ποσότητες σιτηρών μεταφέροντο από τις πλούσιες κοιλάδες της Βόρειας Θράκης προς την Αίνο και από εκεί στον υπόλοιπο γνωστό κόσμο.
Στην εποχή της τουρκοκρατίας η πλοϊμότητα του Έβρου φθίνει συνεχώς γιατί οι Τούρκοι είναι ανίκανοι ν΄ αντιμετωπίσουν τις αντιξοότητες από τα παγωμένα νερά, την άμμο, την ποταμόλασπη και τις πλημμύρες. Η κατασκευή της Σιδηροδρομικής γραμμής το 1872 σήμανε και το τέλος της ποταμοπλοΐας, της εμπορικής σύνδεσης Φιλιππούπολης – Αδριανούπολης – Αίνου.
Σε μία αναφορά του Έλληνα Προξένου της Αδριανούπολης Κ. Βατικιώτη προς το Υπουργείο Εξωτερικών στις 28.1.1875 μεταξύ άλλων αναφέρεται: «…Ούτως ενώ άλλοτε οι δημητριακοί καρποί της Θράκης φορτωνόμενοι εν Φιλιππουπόλει και Αδριανουπόλει επί σχεδιών, απεστέλλοντο δια του Έβρου υπό μυρίου κινδύνους και αβαρίας εις Αίνον, όπως εκείθεν φορτωθώσι δια την Ευρώπην, νυν αποστέλλονται δια του σιδηροδρόμου εις Δεδέαγατς, δια ταχυτέρας και ασφαλεστέρας οδού…».
Υγρός εθνικός τάφος
Δύσκολα να θυμηθεί κανείς μια εκδήλωση σεβασμού και θύμησης των νεκρών που σκεπάζει ο Έβρος. Και μάλιστα υπάρχουν θύματα εθνικών μας αγώνων. Ούτε ένα στεφάνι μνήμης τραγικών στιγμών δεν ρίχθηκε ποτέ στα νερά του από επίσημα χέρια, όπως γίνεται πολλές φορές στο Αιγαίο.
Κι όμως ο Έβρος είναι ένας υγρός τάφος που σκεπάζει με τα ακατάστατα νερά του και τις λάσπες που κουβαλά, εκατοντάδες Ελληνικά κορμιά, που τα πέταξαν εκεί ύστερα από αποτρόπαια εγκλήματα οι κατά καιρούς βίαιοι κατακτητές αυτού του χώρου.
Ενδεικτικά αναφέρονται δύο τραγικά γεγονότα.
1) Ο απαγχονισμός, μαζί με δύο προσωπικούς του φίλους, μιας αγωνιστικής μορφής κατά την προπαρασκευή του αγώνα της εθνικής παλιγγενεσίας, του Οικουμενικού Πατριάρχη Κυρίλλου, που ζούσε έκπτωτος στη πατρίδα του την Αδριανούπολη και ο οποίος είχε στενή συνεργασία με τον Ρήγα και τους Φιλικούς. Τη σφαγή του Πρωτοσύγκελου της Μητρόπολης, των Προεστών και των Δημογερόντων της Αδριανούπολης (συνολικά 32 μαζί με τον Πατριάρχη) στις 16 Απριλίου 1821 (Κυριακή του Θωμά), από τους Τούρκους, ως αντίδραση
για το ξέσπασμα της επανάστασης. Τα κορμιά αυτών των Ελλήνων της Αδριανούπολης, τα μετέφαν και τα πέταξαν στον Έβρο, με βρισιές και με φριχτή χαιρεκακία, οι Εβραίοι.2) Οι Βούλγαροι στις 26 Ιουλίου 1913 έριξαν στον Έβρο 45 Έλληνες δεμένους, σημάδι του πάθους τους κατά της Ελλάδας και του λαού της. Ήταν όλοι τους από το Κάραγατς. Πνίγηκαν οι 44.
Η κοίτη του Έβρου
Σύμφωνα με σχετικό άρθρο της Συνθήκης της Λωζάνης, τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας θα ακολουθούσαν τη μέση γραμμή, αφήνοντας στην Τουρκία, το Κάραγατς. Όμως ο Έβρος, όπως και όλα τα ποτάμια, μεταβάλλει το βάθος και τα τοιχώματα της κοίτης ανάλογα με τις μετατοπίσεις της άμμου και την ισχύ των ρευμάτων. Στη διαδρομή του αυτό το ποτάμι δημιουργεί νησάκια και διχαλώσεις, κυρίως στις εκβολές του, όπου δημιουργούνται δύο βραχίονες, που σχηματίζουν το μεγάλο και εύφορο Δέλτα, με την ευφορότατη νησίδα «Γκιαούρ Αντά(ς)»*.
Το πρόβλημα που είχε η επιτροπή χάραξης των συνόρων σ΄ αυτό το χώρο ήταν να καθορίσει, με βάση την ποσότητα του νερού που έχυνε στη θάλασσα ο Έβρος στη «Μονάδα του χρόνου», (γινόμενο διατομής στο χώρο της εκβολής σε τ.μ., επί της ταχύτητας του ρεύματος σε μέτρα ανά δευτερόλεπτο), τον κύριο βραχίονα του. Αν γινόταν τότε αποδεκτό ότι ο κύριος βραχίονας ήταν ο Δυτικός, θα είχε σαν συνέπεια την χάραξη των Ελληνοτουρκικών συνόρων σε απόσταση 80 χιλιομέτρων από την Αλεξανδρούπολη. Έπρεπε λοιπόν να πεισθεί η Επιτροπή ότι ο κύριος ρους του Έβρου ήταν ο Ανατολικός, οπότε η ευφορότατη νησίδα «Γκιαούρ Αντά(ς)» θα ήταν οριστικά Ελληνική.
Ο έρωτας χαράζει τα σύνορα
Εδώ όμως ο έρωτας και η εξυπνάδα χάραξαν τα σύνορα! Ο έρωτας και η εξυπνάδα του Λοχαγού Μηχανικού Μηνιωτάκη, του οποίου το σπινθηροβόλο πνεύμα και η λεβεντιά κτύπησαν την καρδιά της ωραιότατης κόρης του Προέδρου της επιτροπής χάραξης των συνόρων, Ολλανδού Συνταγματάρχη, έπαιξαν το δικό τους ρόλο στη χάραξη τότε των Ε/Τ συνόρων. Η Ελληνική επιτροπή με τον Λοχαγό Μηνιωτακη, μετρούσε την ταχύτητα του δυτικού Βραχίονα όταν η θάλασσα είχε πλημμυρίδα, οπότε η ταχύτητα του ρεύματος κατέβαινε κάτω από την ροή του, και του Ανατολικού όταν η θάλασσα είχε άμπωτη, οπότε η ταχύτητα του ρεύματος ανέβαινε πάνω από την κανονική. Με αυτόν τον τρόπο παρουσίαζαν στην επιτροπή ως κύριο ρου τον Ανατολικό, παρά το ανεξήγητο του πράγματος για τους Τούρκους αντιπροσώπους.
Η ερωμένη κόρη άσκησε την επιρροή στον πατέρα της, πρόεδρο της Επιτροπής και για την χάραξη των Ελληνο-Τουρκικών συνόρων. Τότε, έγινε αποδεκτός, ως κύριος ρους του Έβρου ο «Ανατολικός», που απέχει 18 χιλ. από την Αλεξανδρούπολη. Έτσι η επίμαχη νησίδα έγινε οριστικά Ελληνική.
Αυτή η χάραξη, η καλύτερα τα στοιχεία του τρόπου της χάραξης που σηματοδοτούν δύο από τα χαρακτηριστικά στοιχεία της ράτσας μας, την εξυπνάδα και τη λεβεντιά, τα έθαψε η ιστορία. Κανείς έλληνας δεν γνωρίζει τον λοχαγό Μηνιωτάκη της αντιπροσωπείας χάραξης των Ε/Τ συνόρων στο χώρο της Θράκης! Ούτε βέβαια υπάρχει και κάποιος δρόμος στην Αλεξανδρούπολη για να θυμίζει το όνομά του!
Σύμφωνα με σχετικό άρθρο της Συνθήκης της Λωζάνης, τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας θα ακολουθούσαν τη μέση γραμμή, αφήνοντας στην Τουρκία, το Κάραγατς. Όμως ο Έβρος, όπως και όλα τα ποτάμια, μεταβάλλει το βάθος και τα τοιχώματα της κοίτης ανάλογα με τις μετατοπίσεις της άμμου και την ισχύ των ρευμάτων. Στη διαδρομή του αυτό το ποτάμι δημιουργεί νησάκια και διχαλώσεις, κυρίως στις εκβολές του, όπου δημιουργούνται δύο βραχίονες, που σχηματίζουν το μεγάλο και εύφορο Δέλτα, με την ευφορότατη νησίδα «Γκιαούρ Αντά(ς)»*.
Το πρόβλημα που είχε η επιτροπή χάραξης των συνόρων σ΄ αυτό το χώρο ήταν να καθορίσει, με βάση την ποσότητα του νερού που έχυνε στη θάλασσα ο Έβρος στη «Μονάδα του χρόνου», (γινόμενο διατομής στο χώρο της εκβολής σε τ.μ., επί της ταχύτητας του ρεύματος σε μέτρα ανά δευτερόλεπτο), τον κύριο βραχίονα του. Αν γινόταν τότε αποδεκτό ότι ο κύριος βραχίονας ήταν ο Δυτικός, θα είχε σαν συνέπεια την χάραξη των Ελληνοτουρκικών συνόρων σε απόσταση 80 χιλιομέτρων από την Αλεξανδρούπολη. Έπρεπε λοιπόν να πεισθεί η Επιτροπή ότι ο κύριος ρους του Έβρου ήταν ο Ανατολικός, οπότε η ευφορότατη νησίδα «Γκιαούρ Αντά(ς)» θα ήταν οριστικά Ελληνική.
Ο έρωτας χαράζει τα σύνορα
Εδώ όμως ο έρωτας και η εξυπνάδα χάραξαν τα σύνορα! Ο έρωτας και η εξυπνάδα του Λοχαγού Μηχανικού Μηνιωτάκη, του οποίου το σπινθηροβόλο πνεύμα και η λεβεντιά κτύπησαν την καρδιά της ωραιότατης κόρης του Προέδρου της επιτροπής χάραξης των συνόρων, Ολλανδού Συνταγματάρχη, έπαιξαν το δικό τους ρόλο στη χάραξη τότε των Ε/Τ συνόρων. Η Ελληνική επιτροπή με τον Λοχαγό Μηνιωτακη, μετρούσε την ταχύτητα του δυτικού Βραχίονα όταν η θάλασσα είχε πλημμυρίδα, οπότε η ταχύτητα του ρεύματος κατέβαινε κάτω από την ροή του, και του Ανατολικού όταν η θάλασσα είχε άμπωτη, οπότε η ταχύτητα του ρεύματος ανέβαινε πάνω από την κανονική. Με αυτόν τον τρόπο παρουσίαζαν στην επιτροπή ως κύριο ρου τον Ανατολικό, παρά το ανεξήγητο του πράγματος για τους Τούρκους αντιπροσώπους.
Η ερωμένη κόρη άσκησε την επιρροή στον πατέρα της, πρόεδρο της Επιτροπής και για την χάραξη των Ελληνο-Τουρκικών συνόρων. Τότε, έγινε αποδεκτός, ως κύριος ρους του Έβρου ο «Ανατολικός», που απέχει 18 χιλ. από την Αλεξανδρούπολη. Έτσι η επίμαχη νησίδα έγινε οριστικά Ελληνική.
Αυτή η χάραξη, η καλύτερα τα στοιχεία του τρόπου της χάραξης που σηματοδοτούν δύο από τα χαρακτηριστικά στοιχεία της ράτσας μας, την εξυπνάδα και τη λεβεντιά, τα έθαψε η ιστορία. Κανείς έλληνας δεν γνωρίζει τον λοχαγό Μηνιωτάκη της αντιπροσωπείας χάραξης των Ε/Τ συνόρων στο χώρο της Θράκης! Ούτε βέβαια υπάρχει και κάποιος δρόμος στην Αλεξανδρούπολη για να θυμίζει το όνομά του!
* «Γκιαούρ Αντά(ς)», τουρκική λέξη που σημαίνει «νησί των απίστων». Ελληνικά ονομάζεται «Δέλτα» του Έβρου. Έχει έκταση πάνω από 100.000 στρέμματα.
(Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στην εβδομαδιαία εφημερίδα της Θράκης «ΠΟΛΙΤΗΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ», σε δύο συνέχειες, στα υπ΄ αριθμόν 9/8 Φεβρουαρίου 2006 (σελ. 9) και 10/15 Φεβρουαρίου 2006 (σελ. 13) φύλλα.
(Τέλος Β΄Μέρους)
Έβρος: Αυτό το "άγνωστο" ποτάμι........
Γοήτεψε τους ξένους επισκέπτες
(Γ΄ Μέρος)
Η φυσιογνωμία του ποταμού 
Το μυθικό αυτό ποτάμι, με τους θρύλους και τις παραδόσεις του, είναι σήμερα το μεγαλύτερο της χερσονήσου του Αίμου, μετά τον Δούναβη. Από τα 515 χιλ. του συνολικού μήκους, τα 203 χαράσσουν τα Ελληνοτουρκικά σύνορα, όπως διαμορφώθηκαν με τη συνθήκη της Λοζάννης. Κι΄ έτσι ο Έβρος έκοψε άθελά του τη Θράκη στα δύο.
Οι πηγές του βρίσκονται στις Βορειοανατολικές πλαγιές του όρους Ρίλα, νότια της Σόφιας. Άναρχο (χωρίς κοίτη) για πολλά χρόνια, έκανε με την ποταμόλασπη ακόμη ευφορότερους τους κάμπους της Ανατολικής Ρωμυλίας. Αλλά και τη Θρακική γη από το σημείο που έμπαινε στο Ελληνικό έδαφος, μέχρι που να πάρει τη νότια πορεία για να αφήσει τα νερά που του περίσσευαν στο Θρακικό πέλαγος, μεταξύ της Αίνου και της Αλεξανδρούπολης. Είχε όμως και τα καταστροφικά του καμώματα με τις πλημμύρες.
Στο χώρο του Έβρου, δίπλα στη κοίτη του, οργιάζει το πράσινο, παρά την μεγάλη ανθρώπινη παρέμβαση. Οι ιτιές, οι λεύκες και άλλα αυτοφυή δέντρα, δημιουργούν μια πράσινη ζούγκλα, με συντροφιά την πρωτότυπη μουσική με τις ατέλειωτες ορχήστρες των πουλιών, που έχουν στήσει εκεί τις φωλιές τους. Ακόμη υπήρχε αφθονία` μεγάλων ψαριών όπως Γουλιανοί (Γεγκίνια) και Κυπρίνοι (Σαζάνια). Είχε αλιευθεί γουλιανός βάρους 100 οκάδων.
Το μυθικό αυτό ποτάμι, με τους θρύλους και τις παραδόσεις του, είναι σήμερα το μεγαλύτερο της χερσονήσου του Αίμου, μετά τον Δούναβη. Από τα 515 χιλ. του συνολικού μήκους, τα 203 χαράσσουν τα Ελληνοτουρκικά σύνορα, όπως διαμορφώθηκαν με τη συνθήκη της Λοζάννης. Κι΄ έτσι ο Έβρος έκοψε άθελά του τη Θράκη στα δύο.
Οι πηγές του βρίσκονται στις Βορειοανατολικές πλαγιές του όρους Ρίλα, νότια της Σόφιας. Άναρχο (χωρίς κοίτη) για πολλά χρόνια, έκανε με την ποταμόλασπη ακόμη ευφορότερους τους κάμπους της Ανατολικής Ρωμυλίας. Αλλά και τη Θρακική γη από το σημείο που έμπαινε στο Ελληνικό έδαφος, μέχρι που να πάρει τη νότια πορεία για να αφήσει τα νερά που του περίσσευαν στο Θρακικό πέλαγος, μεταξύ της Αίνου και της Αλεξανδρούπολης. Είχε όμως και τα καταστροφικά του καμώματα με τις πλημμύρες.
Στο χώρο του Έβρου, δίπλα στη κοίτη του, οργιάζει το πράσινο, παρά την μεγάλη ανθρώπινη παρέμβαση. Οι ιτιές, οι λεύκες και άλλα αυτοφυή δέντρα, δημιουργούν μια πράσινη ζούγκλα, με συντροφιά την πρωτότυπη μουσική με τις ατέλειωτες ορχήστρες των πουλιών, που έχουν στήσει εκεί τις φωλιές τους. Ακόμη υπήρχε αφθονία` μεγάλων ψαριών όπως Γουλιανοί (Γεγκίνια) και Κυπρίνοι (Σαζάνια). Είχε αλιευθεί γουλιανός βάρους 100 οκάδων.
Γοήτεψε τους ξένους επισκέπτες 
Από τα παλιά χρόνια, ήταν τόσο ωραία η παραποτάμια περιοχή του Έβρου, που προκαλούσε τον θαυμασμό των ξένων επισκεπτών.
Ο Γερμανός Ιστορικός Χάμερ που έγραψε την ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γράφει για τις ομορφιές του ποταμού Έβρου: «Ο Έβρος κυλά τα νερά του ανάμεσα σε ροδώνες και κυδωνιώνες, με τα άνθη και τους καρπούς των οποίων παράγεται το άριστο ροδέλαιο, που αμιλλάται με το Περσικό, το άριστο ροδόσταμο που είναι εφάμιλλο με το Αιγυπτιακό, τα κυδωνόπαστα που παραβάλλονται με αυτά ης Αμάσειας και τα ζακχαρώματα που είναι όμοια με εκείνα της Επιφάνειας και του Ικονίου».
Ο Ιγνάτιος Σαράφογλου, στη περιγραφή του για την Αδριανούπολη, μαγεμένος από την εκεί φύση, μεταξύ των άλλων γράφει: «Περί τους ποταμούς τούτους (Έβρο, Άρδα και Τούντζα), είναι πολλώτατοι μπαχτσέδες και κήποι, στους οποίους και κατοικίαι και σπίτια και εύποπτα νερά αναβρυτικά δια τέρψιν και παραμυθίαν των κατοίκων… Πέριξ της Αδριανουπόλεως είναι αμπέλια πάμπολλα και πολύκαρπα, ως το περίφημον προϊόν, είναι το εξ αυτών μαύρο κρασοστάφυλο «Παπάς καρισί» (Γυναίκα του Παπά) λεγόμενον…».
Από τα παλιά χρόνια, ήταν τόσο ωραία η παραποτάμια περιοχή του Έβρου, που προκαλούσε τον θαυμασμό των ξένων επισκεπτών.
Ο Γερμανός Ιστορικός Χάμερ που έγραψε την ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γράφει για τις ομορφιές του ποταμού Έβρου: «Ο Έβρος κυλά τα νερά του ανάμεσα σε ροδώνες και κυδωνιώνες, με τα άνθη και τους καρπούς των οποίων παράγεται το άριστο ροδέλαιο, που αμιλλάται με το Περσικό, το άριστο ροδόσταμο που είναι εφάμιλλο με το Αιγυπτιακό, τα κυδωνόπαστα που παραβάλλονται με αυτά ης Αμάσειας και τα ζακχαρώματα που είναι όμοια με εκείνα της Επιφάνειας και του Ικονίου».
Ο Ιγνάτιος Σαράφογλου, στη περιγραφή του για την Αδριανούπολη, μαγεμένος από την εκεί φύση, μεταξύ των άλλων γράφει: «Περί τους ποταμούς τούτους (Έβρο, Άρδα και Τούντζα), είναι πολλώτατοι μπαχτσέδες και κήποι, στους οποίους και κατοικίαι και σπίτια και εύποπτα νερά αναβρυτικά δια τέρψιν και παραμυθίαν των κατοίκων… Πέριξ της Αδριανουπόλεως είναι αμπέλια πάμπολλα και πολύκαρπα, ως το περίφημον προϊόν, είναι το εξ αυτών μαύρο κρασοστάφυλο «Παπάς καρισί» (Γυναίκα του Παπά) λεγόμενον…».
Το Βαλς του Έβρου 
Στις 18 Ιανουαρίου 1943 οι Γερμανοί, που είχαν καταλάβει την Δυτική Θράκη από την Αλεξανδρούπολη μέχρι τον Άρδα ποταμό, σκότωσαν μερικούς Έλληνες στις Φέρες και άφησαν τα πτώματά τους άταφα. Ένας κάτοικος της περιοχής που είδε το μακάβριο αυτό θέαμα και τον Έβρο δίπλα τους να κυλάει ανέμελος με τα παγωμένα νερά του, (ο Γιώργος Βαρελόπουλος), εμπνεύστηκε πονεμένα από το ανακάτεμα αυτό της φρικαλεότητας των Γερμανών και της γαλήνης του ποταμού και έγραψε το ποίημα
Στις 18 Ιανουαρίου 1943 οι Γερμανοί, που είχαν καταλάβει την Δυτική Θράκη από την Αλεξανδρούπολη μέχρι τον Άρδα ποταμό, σκότωσαν μερικούς Έλληνες στις Φέρες και άφησαν τα πτώματά τους άταφα. Ένας κάτοικος της περιοχής που είδε το μακάβριο αυτό θέαμα και τον Έβρο δίπλα τους να κυλάει ανέμελος με τα παγωμένα νερά του, (ο Γιώργος Βαρελόπουλος), εμπνεύστηκε πονεμένα από το ανακάτεμα αυτό της φρικαλεότητας των Γερμανών και της γαλήνης του ποταμού και έγραψε το ποίημα
«Το βαλς του Έβρου»
«Έβρο ποτάμι μυθικό, στους θρύλους βουτηγμένο, αιώνες τωρ΄ αργοκυλάς, βαρύ σαν κουρασμένο.
Πλούτη και χάρες κι΄ ομορφιές, τριγύρω σου σκορπίζεις, από μακριά μας έρχεσαι, τους κάμπους μας ποτίζεις.
Πλούτη και χάρες κι΄ ομορφιές, τριγύρω σου σκορπίζεις, από μακριά μας έρχεσαι, τους κάμπους μας ποτίζεις.
Και σαν τεχνίτης άφθαρτος, τις όχθες σου στολίζεις, τις μαγικές σου τις στροφές, τρελά τις χρωματίζεις.
Ιτιές και δάφνες γέρνουνε, με χάρη τα κλωνιά τους, και σαν νεράιδες πλέκουνε, τα ξέπλεκα μαλλιά τους.
Και συ βουβός κι αμίλητος, τα πόδια τους δροσίζεις και με το φως του φεγγαριού, κρυφά τις καθρεπτίζεις.
Κι΄ όταν κανείς για μια φορά, τις όχθες σου γνωρίσει, αιώνια πλέον την ψυχή, Έβρο θα σου χαρίσει»
Τους στοίχους αυτούς τους μελοποίησε ένας ερασιτέχνης μουσικός και έτσι το τραγικό αυτό γεγονός διασκεδάζεται στις μνήμες, σαν χορός και τραγούδι, που τραγουδούσαν από τότε πολλοί οι βαρκάρηδες του Έβρου.
Οι πλημμύρες 
Τα τρία ποτάμια (Έβρος, Τούντζας και Άρδας), άναρχα, χωρίς κοίτη, όταν πλημμύριζαν (και εξακολουθούν να πλημμυρίζουν) κατέστρεφαν ότι εκείνα δημιουργούσαν με την εύφορη γη τους. Κατέστρεφαν (και εξακολουθούν να καταστρέφουν) συνοικίες, προάστια, παραγωγή, κτηνοτροφικές μονάδες, έπνιγαν ακόμη και ανθρώπους (ευτυχώς δεν εξακολουθούν να πνίγουν ανθρώπους). Παρέσερναν γεφύρια, δένδρα, εργαστήρια, μαγαζιά και ότι άλλο βρίσκανε μπροστά τους. Μια τέτοια μεγάλη πλημμύρα του Έβρου, αναφέρεται σε υπόμνημα του Μητροπολίτη Φιλιππούπολης Νικηφόρου (1850 – 1861). Ο απολογισμός: «Στο Καρσί – Γιακά καταστράφηκαν 703 σπίτια. Στο Μαράσι 388 και άλλες 200 αγροικίες στα γύρω χωράφια. Σε 4.000.000 υπολογίστηκαν οι άλλες ζημίες. Στο Παζαρτζίκ καταστράφηκαν 1.000 σπίτια. Είκοσι ήταν οι πνιγμένοι».
Οι πιο μεγάλες πλημμύρες του Έβρου έγιναν το 1929, 1936, 1940, 1956, 1963 και 2005-2006.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια να δαμαστεί ο ποταμός με τεχνικά και άλλα έργα στο Τρίγωνο, στο Κάραγατς, στο Πύθιο, στο Πέταλο, στις Φέρες και στο Δέλτα» του ποταμού.
Για χρόνια όμως οι διαφορές που χώριζαν τους τρεις γειτονικούς λαούς, δεν επέτρεπαν στον Έβρο, να αποτελεί μόνιμη και σταθερή πηγή πλούτου και ευημερίας. Στις μέρες μας τα πράγματα άλλαξαν. Οι τρεις γειτονικοί λαοί σήμερα ζουν και συμπεριφέρονται φιλικά και ειρηνικά! Αυτό ας γίνει αφορμή να ενσκήψουν με αγάπη, στοργή και κατανόηση πάνω στα προβλήματά και να τον μετατρέψουν και πάλι Κάλλιστο, Χρυσοφόρο και Αργυρορρύτη Ποταμό της μάνας γης! Της Θράκης!
Τα τρία ποτάμια (Έβρος, Τούντζας και Άρδας), άναρχα, χωρίς κοίτη, όταν πλημμύριζαν (και εξακολουθούν να πλημμυρίζουν) κατέστρεφαν ότι εκείνα δημιουργούσαν με την εύφορη γη τους. Κατέστρεφαν (και εξακολουθούν να καταστρέφουν) συνοικίες, προάστια, παραγωγή, κτηνοτροφικές μονάδες, έπνιγαν ακόμη και ανθρώπους (ευτυχώς δεν εξακολουθούν να πνίγουν ανθρώπους). Παρέσερναν γεφύρια, δένδρα, εργαστήρια, μαγαζιά και ότι άλλο βρίσκανε μπροστά τους. Μια τέτοια μεγάλη πλημμύρα του Έβρου, αναφέρεται σε υπόμνημα του Μητροπολίτη Φιλιππούπολης Νικηφόρου (1850 – 1861). Ο απολογισμός: «Στο Καρσί – Γιακά καταστράφηκαν 703 σπίτια. Στο Μαράσι 388 και άλλες 200 αγροικίες στα γύρω χωράφια. Σε 4.000.000 υπολογίστηκαν οι άλλες ζημίες. Στο Παζαρτζίκ καταστράφηκαν 1.000 σπίτια. Είκοσι ήταν οι πνιγμένοι».
Οι πιο μεγάλες πλημμύρες του Έβρου έγιναν το 1929, 1936, 1940, 1956, 1963 και 2005-2006.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια να δαμαστεί ο ποταμός με τεχνικά και άλλα έργα στο Τρίγωνο, στο Κάραγατς, στο Πύθιο, στο Πέταλο, στις Φέρες και στο Δέλτα» του ποταμού.
Για χρόνια όμως οι διαφορές που χώριζαν τους τρεις γειτονικούς λαούς, δεν επέτρεπαν στον Έβρο, να αποτελεί μόνιμη και σταθερή πηγή πλούτου και ευημερίας. Στις μέρες μας τα πράγματα άλλαξαν. Οι τρεις γειτονικοί λαοί σήμερα ζουν και συμπεριφέρονται φιλικά και ειρηνικά! Αυτό ας γίνει αφορμή να ενσκήψουν με αγάπη, στοργή και κατανόηση πάνω στα προβλήματά και να τον μετατρέψουν και πάλι Κάλλιστο, Χρυσοφόρο και Αργυρορρύτη Ποταμό της μάνας γης! Της Θράκης!
Βιβλιογραφία:
Δ.Λιμιάτης "Έβρος - ο γιος της Ροδόπης και του Αίμου" - 1997
Κ.Παπαθανασίου-Μουσιοπούλου: "Αλεξανδρούπολη και Θρακικός Ελληνισμός" - 1986
Α.Γερμίδης: "Ο Έβρος ποταμός της Θράκης" - Ε.Μ.Σ. - 1977
(Περίληψη ομιλία μου που έγινε στην ετήσια Συγκέντρωση Παλαιών Προσκόπων Θράκης στο Ξενοδοχείο ΑΣΤΗΡ Αλεξανδρούπολης στις 17 Σεπτεμβριίου του 2006)
Φίλε Θόδωρε η αναφορά σου σ`αυτά πού εγιναν καί σ`αυτά πού γίνοντε στό τόπο μας μ`εχουν συγκινήσει.Γιά τά πολύ παλιά ομολογώ `οτι σέ `αρκετά είχα `αγνοια γιά τά νεότερα δέχομαι `οτι αποδίδοντε σωστά βάζοντας αυτόν πού τά διαβάζει στήν πραγματικότητα.ΑΠΛΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!!ΣΥΝΕΧΙΣΕ..ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΟΜΠΑΝΑΚΗΣ
ΑπάντησηΔιαγραφήΑξιότιμε κύριε Ορδουμποζάνη Θεόδωρε, λέγομαι Γιαννακίδης Ηλίας , είμαι φοιτητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης στο τμήμα παρευξείνιου πολιτισμού, κάτοικος Αλεξανδρούπολης. Διάβασα την περίληψη της ομιλίας σας(αναρτημένο στις 1-1-2009 στην προσωπική σας ιστοσελίδα) που αφορούσε τον ποταμό Έβρο ως λαική μούσα, θέμα που συνδέεται με την φοιτητική μου εργασία στο μάθημα της λαογραφίας, με τίτλο «ποταμός Έβρος στην λαική ποίηση της Θράκης ( ανατολικής, δυτικής και βόρειας) . Σας παρακαλώ να με βοηθήσετε με την σχετική βιβλιογραφία. Δυστυχώς στο διαδίκτυο δεν μπόρεσα να βρω ποιήματα, δημοτικά τραγούδια κ.λ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε εκτίμηση, Γιαννακίδης Ηλίας