Β΄ Μέρος
Στο πρώτο μέρος τελειώναμε με την υποσημείωση ότι θα καταγραφούν όλα τα υπάρχοντα στη πόλη μας αγάλματα, προτομές, μνημεία και ηρώα. Η καταγραφή αρχίζει από τον προαύλιο χώρο της Μητρόπολης, συνεχίζει στην παραλιακή λεωφόρο, το πάρκο Ανεξαρτησίας, την Ακαδημία, τη Λεωφόρο Δημοκρατίας, την πλατεία Πολυτεχνείου και τέλος στη περιφέρεια της πόλης και τους παλιούς οικισμούς της.
Οι 4 Μητροπολίτες μας και οι 9 Μούσες
Ο αύλιος χώρος μπροστά από την Μητρόπολη, από τους παλαιότερους και πλέον ιστορικούς χώρους της πόλης μας, συγκεντρώνει σήμερα τα περισσότερα αγάλματα. Πέραν της ιστορικότητας του Ναού προς τιμήν του Πολιούχου της πόλης μας, του Αι Νικόλα, της Λεονταρίδειου Σχολής και του 3ου Δημοτικού Σχολείου, τα πρώτα πνευματικά ιδρύματα της πόλης, είναι και ο χώρος όπου η Μητρόπολη Αλεξανδρούπολης έστησε τις προτομές όλων των διατελεσάντων (Μακαριστών σήμερα) Μητροπολιτών της πόλης. Δίπλα και δυτικά του Εκκλησιαστικού Μουσείου (πρώην Λεονταρίδειου Σχολής Αρένων), μέσα σε ένα μικρό αλσίλιο. Αυτές είναι:
1.- Προτομή Μητροπολίτη Ιωακείμ Γεωργιάδη (1907-1923)
Υπήρξε ο τελευταίος Μητροπολίτης Αίνου και Δεδέαγατς (1907-1923). Εξέχουσα εκκλησιαστική και εθνική φυσιογνωμία, προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στους Έλληνες Χριστιανούς της περιοχής της Θράκης. Μία από τις κυριότερες αγωνιώδεις προσπάθειές ήταν η διατήρηση της ελληνικής γλώσσας στην περιοχή όπου οι Βούλγαροι και οι Τούρκοι αγωνίζονταν με όλα τα μέσα να επιβάλουν την κυριαρχία τους σε μεγάλο τμήμα της Δυτικής Θράκης. Για να εκπληρωθούν οι σκοποί της ελληνικής και χριστιανικής παιδείας ο Ιωακείμ φρόντισε και ανήγειρε στο τότε Δεδέ- Αγάτς, με δωρεά του Αντωνίου Λεονταρίδη, την «Λεονταρίδειο Σχολή Αρένων», δίπλα ακριβώς από το επισκοπείο και το ναό του Αγίου Νικολάου. Στο σχολείο αυτό σπούδασαν γενεές παιδιών επί εβδομήντα περίπου χρόνια. Με την παραχώρηση της Ανατολικής Θράκης στην Τουρκία, επί Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μελετίου Δ΄ του Μεταξάκη, τον Νοέμβριο του 1922, με συνοδική Πατριαρχική πράξη, έγινε η μεταφορά της έδρας της Μητρόπολης από την Αίνο στην Αλεξανδρούπολη και ανακηρύχθηκε η Μητρόπολη της Αλεξανδρούπολης ως αυτοτελής Μητρόπολη και ο Ιωακείμ Γεωργιάδης τοποθετήθηκε ως Μητροπολίτης Χαλκιδώνος.
2.-Προτομή Μητροπολίτη Γερβάσιου Σαρασίτη (1922-1934).
Υπήρξε ο πρώτος Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως και εξελέγη την ίδια ημέρα με την ανακήρυξη της νέας Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλεως ως αυτοτελούς Μητρόπολης. Διαδέχθηκε τον Ιωακείμ Γεωργιάδη. Γεννήθηκε στην Αργυρούπολη της Χαλδίας το 1867 και ήταν ο μοναδικός απόγονος ευγενούς οικογένειας. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και από το 1893 μέχρι το 1896 χρημάτισε σχολάρχης του Φροντιστηρίου Αργυρουπόλεως και επί πενταετία διεύθυνε την ιερατική σχολή Ζινδζίγερε Καισαρείας. Το 1901 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ναζιανού, στη συνεχεία βοηθός επισκόπου του Μητροπολίτη Καισαρείας Ιωάννη και μετά του Χαλδίας Γερβασίου. Το 1902 προήχθη σε Μητροπολίτη Ροδοπόλεως, το 1906 σε Μητροπολίτη Κορυτσάς και το 1910 σε Μητροπολίτη Άγκυρας. Επέδειξε μεγάλη εθνωφελή δράση και διέτρεξε συνεπεία αυτής της δραστηριότητάς του πολλούς κινδύνους από το καθεστώς του Κεμάλ Ατατούρκ. Υπήρξε ο πρώτος διοργανωτής της Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλεως και εργάσθηκε κάτω από αντίξοες περιστάσεις. Ο τάφος του βρίσκεται παραπλεύρως του Ιερού Ναού Αγίου Ελευθερίου Αλεξανδρουπόλεως.
3.- Προτομή Μητροπολίτη Ιωακείμ Καβύρη (1934-1966)
Γεννήθηκε το 1880 στη Σηλυβρία της Αν. Θράκης. Σπούδασε στη Χάλκη και στη συνέχεια Θεολογία στη Θεολογική Σχολή Αθηνών. Το 1917 εξελέγη Τιτουλάριος Επίσκοπος Αμφιπόλεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Τον Φεβρουάριο του 1922 Μητροπολίτης Ίμβρου και Τενέδου ενώ τον Οκτώβριο του 1924 Μητροπολίτης Ικαρίας. Στις 20 Νοεμβρίου 1926 εκλέχθηκε Μητροπολίτης της νεοσύστατης Μητροπόλεως Σουφλίου. Μετά από 8 έτη στις 5 Ιουνίου 1934 εξελέγη Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως. Στις 24 Ιανουαρίου 1966 απεχώρησε της ενεργού υπηρεσίας λόγω ηλικίας. Εκοιμήθη στην Αθήνα στις 19 Φεβρουαρίου 1974. Η νεκρώσιμος ακολουθία του εψάλη στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου Αλεξανδρουπόλεως στις 21 Φεβρουαρίου. Ενταφιάστηκε στην Αλεξανδρούπολη στον αύλειο χώρο του Ιωακείμειου Γηροκομείου, το οποίο ανήγειρε εξ ιδίων χρημάτων, δίπλα στο Ναό των Αγίων Αναργύρων. Υπήρξε μία από τις πιο επιβλητικές μορφές της πόλεως, με τεράστιο ποιμενικό και κοινωνικό έργο. Επί Αρχιερατείας του χτίστηκαν στην Αλεξανδρούπολη οι Ιεροί Ναοί του Αγίου Ελευθερίου και της Αγίας Κυριακής. Επίσης, επί ημερών του ανεγέρθηκε ο Ιερός Ναός της Αγίας Μαρίνας στην Μαΐστρο, όπως επίσης και άλλοι Ναοί σε αρκετά χωριά της Μητροπόλεώς μας.
4.- Προτομή Μητροπολίτη Κωνσταντίνο Χρόνη (1967-1974)
Τον Μάιο του 1967 εκλέγεται από την αριστίδην Σύνοδο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως ο Κωνστάντιος Χρόνης, εκ Καλαβρύτων, σε ηλικία 62 ετών, έχοντας ήδη υπηρετήσει επί 30 χρόνια ως ιεροκήρυκας στην Μητρόπολη Φιλίππων. Ιεράρχης εργατικός και δραστήριος, κήρυκας έμπειρος και ικανός, μερίμνησε με εξαιρετικό ζήλο για την πραγματοποίηση εκκλησιαστικών έργων. Με την προσωπική φροντίδα του κτίσθηκε το νέο επισκοπείο της Μητροπόλεως, το Πνευματικό Κέντρο και μια νέα πτέρυγα του Ιωακειμείου Γηροκομείου. Μερίμνησε για την λειτουργία των μαθητικών κατασκηνώσεων στην περιοχή της Μάκρης, οι οποίες λειτουργούν ανελλιπώς μέχρι σήμερα με νέες προσθήκες και βελτιώσεις. Απομακρύνθηκε από τον θρόνο της Αλεξανδρουπόλεως, με την πτώση του καθεστώτος των Συνταγματαρχών, τον Ιούλιο του 1974, μαζί με άλλους έντεκα μητροπολίτες, με απόφαση της Ιεράς Συνόδου. Αγωνίσθηκε να αποκατασταθεί στη μητρόπολη από την οποία απομακρύνθηκε, χωρίς να το επιτύχει. Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας με την απόφαση της στις 7ης Μαρτίου 1991 τον αναγνώρισε ως μητροπολίτη πρώην Αλεξανδρουπόλεως, κρίνοντας ότι δεν μπορούσε λόγω ασθενείας να αναλάβει άλλη ενεργό υπηρεσία. Απεβίωσε την 28η Ιουνίου 1991 στην Καβάλα, όπου μονίμως διέμενε.
5.- Τα αγάλματα των εννέα Μουσών (που έγιναν οκτώ και σώθηκαν τα επτά)
Όλοι οι παλιοί θυμούνται να κοσμούν τα ακροκέραμα της Λεονταρίδειου Σχολής, του 3ου Δημοτικού Σχολείου και του παραρτήματος του Γυμνασίου τα κατάλευκα αγάλματα οκτώ καλλίγραμμων Μουσών. Κατά την μυθολογία ήταν κόρες του Δία και της Μνημοσύνης και ήταν προστάτιδες των γραμμάτων και των τεχνών. Η Καλλιόπη ήταν προστάτιδα της επικής ποίησης και της ρητορικής τέχνης, η Τερψιχόρη προστάτιδα της λυρικής ποίησης και της όρχησης, η Ερατώ της ερωτικής ποίησης, η Θάλεια της βουκολικής ποίησης, η Μελπομένη της μουσικής και της κωμωδίας, η Ευτέρπη της αύλησης, η Πολύμνια των θεϊκών ύμνων, η Κλειώ της ιστορίας και η Ουρανία της αστρονομίας. Κάποια στιγμή, μετά το γκρέμισμα του Παραρτήματος, χάθηκε η μία και παρέμειναν επτά. Σήμερα σώζονται δύο στα ακροκέραμα της Λεονταρίδειου Σχολής, δύο μπροστά από την είσοδο του ιδίου κτιρίου και τρεις εξακολουθούν να παραμένουν ψιλά στην προμετωπίδα του 3ου Δημοτικού Σχολείου για να θυμίζουν ότι ο χώρος εκεί ήταν για πάνω από 65 χρόνια λίκνο της μάθησης, των γραμμάτων και των τεχνών.
Β. Οικογένεια Χατζηαντώνη, Δόμνας και Θεμιστοκλή Βιζβίζη
Στην πλατεία της παραλία, πάνω από το λιμάνι, βρίσκεται το οριχάλκινο σύμπλεγμα των θαλασσομάχων της Αίνου, του Χατζηαντώνη και της Δόμνας Βιζβίζη, που επέχει θέση ηρώων της πόλης (δωρεά του Συλλόγου Αινιτών «Ελληνομουσείον Αίνου» προς την πόλη το 1987 και έργο του γλύπτη Γιώργου Μέγκουλα) και εκατέρωθεν αυτού οι προτομές της συζύγου του Δόνας και του γιου τους Θεμιστοκλή Βιζβίζη. Πρόκειται για τις πιο εμβληματικές αγωνιστικές μορφές της επανάστασης του 1921 από την περιοχή της Θράκης.
6.- Οριχάλκινο σύμπλεγμα – Μνημείο Χατζή-Αντώνη και Δόμνας Βισβίζη
Το ζεύγος Βιζβίζη κατάγονταν από την γειτονική Αίνο. Ο Χατζη Αντώνης Βιζβίζης ήταν πλούσιος καραβοκύρης και στις αρχές του 1821 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Έχοντας αχώριστο σύντροφο την γυναίκα του Δόμνα, πρόσφερε στην υπηρεσία της πατρίδος τις υπηρεσίες του και το καράβι του με το οποίο επέτυχε δυσκολότατες αποστολές. Ήταν πάντα παρόν, εκεί που τον καλούσε η περίσταση. Σε συνεργασία με τους πολέμαρχους της στεριάς, τον Εμμανουήλ Παπά, τον Νικηταρά, τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και άλλους, άλλοτε μετέφερε όπλα και πολεμοφόδια σε σημεία που του υποδείκνυαν, και άλλοτε με τα κανόνια του καραβιού του, που το είχε μετατρέψει σε πολεμικό, βοηθούσε τους μαχόμενους Έλληνες και έφερνε φθορά στον Τουρκικό στρατό. Επτά μήνες κράτησε σε αποκλεισμό την Εύβοια και περισσότερο από κάθε άλλο βοήθησε τον αγώνα με τα κανόνια και την γενναιοψυχία του. Υπάρχει μαρτυρία του Άνθιμου Γαζή, αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου όπου αναφέρει σχετικά: «...Από τας αρχάς Απριλίου μέχρι τέλους Ιουλίου 1822 μετά προθυμίας και πίστεως, ως ουδείς άλλος, περιπλέων αδιαλείπτως καταπολέμησε εις την Στυλίδα, Θερμοπύλας, Μύλους και Βρυσάκια Ευρίπου τα εχθρικά στρατόπεδα, ρίπτων ακαταπαύστως κανόνια με τα ίδια του πολεμοφόδια...». Όλο αυτό το διάστημα, η γυναίκα του Δόμνα δεν έμεινε στον ίσκιο του άνδρα της, αλλά τον συνόδευε παντού. Σύντροφος και βοηθός του. Όταν μάλιστα εκείνος σκοτώθηκε κατά τα τέλη του 1822, στην πολιορκία της Εύβοιας, ανέλαβε υπεύθυνα πια, σαν άξια καπετάνισσα, το καράβι της και συνεχίζοντας τον αποκλεισμό της Εύβοιας αναδείχθηκε πραγματική ηρωϊδα.
7.- Προτομή Δόμνας Βιζβίζη. (1783 – 1850 )
Τον αγώνα του συζύγους της συνέχισε η Δόμνα. Στα τέλη του 1923 οι Υδραίοι ζήτησαν από την Δόμνα Βιζβίζη το πλοίο της, για τις ανάγκες του υδραίικου στόλου. Η Δόμνα προσέφερε το πλοίο της «μ΄ όλα τα’ αναγκαία εξοπλισμένον» ενώ τα άλλα ήσαν «γυμνά τε και πάντων υστερημένα πλοία», για να χρησιμοποιηθεί ως πυρπολικό, με το οποίο εν τέλει το 1824 ο Πιπίνος έκαψε την τουρκική φρεγάδα του Χαζνέ Γκεμισί. Πάμπτωχη πλέον με τα πέντε ορφανά και άρρωστη, καταλήγει στο Ναύπλιο όπου προσπαθεί να πετύχει το ενδιαφέρον της πολιτείας για το μέλλον των παιδιών της. Τον Αύγουστο του ’29, βαριά άρρωστη, γράφει από το Άργος που βρίσκεται, στον Κυβερνήτη Καποδίστρια « ….Προστρέχω προς την έμφυτον φιλανθρωπίαν σας, θερμώς παρακαλούσα όπως μοι γίνη καν μικρά εξοικονόμησις, ίνα περιθάλψω και δυνηθή ανακουφίσω τα τέκνα μου και προλάβω αυτά πριν, ή εκ της λιμοκτονίας εξοντοθώσι….». Και η βοήθεια ήρθε. Με μια μικρή σύνταξη μόλις 30 δραχμών το μήνα, η Δόμνα ήρθε ν΄ ανακουφίσει τη φτώχια της στη Μύκονο. Μετά το 1845 κατοίκησε στη Σύρα, ώσπου κατέληξε γερόντισσα, ξεχασμένη απ΄ όλους και πικραμένη, να πεθάνει στον Πειραιά πάμπτωχη σε ηλικίας 66 ετών.
8.- Προτομή Θεμιστοκλή Βιζβίζη.
Ο πρωτότοκος γιος του Χατζηαντώνη και της Δόμνας Βιζβίζη Θεμιστοκλής, με τη φροντίδα του Γ. Δρακάτου, ύστερα από παράκληση της μητέρας του Δόμνας «Δια να ωφεληθή και ο παις μου και ωφελήση και την πατρίδα του», σπούδασε στην Γαλλία. Όταν το 1824 ήλθε στην Ελλάδα, ως απεσταλμένος του Φιλελληνικού Συλλόγου των Παρισίων, ο Γάλλος στρατηγός Ρος, για να πάρει μαζί του μερικά Ελληνόπουλα, τα οποία θα σπούδαζαν με υποτροφία στη Γαλλία, μεταξύ των 10 συνολικά επιλεγέντων, κατά προτίμηση από τους απογόνους των ονομαστών αγωνιστών της Επανάστασης, όπως του Κανάρη, του Γιαννίτση, του Μπότσαρη, του Μπαλάσκα και άλλων, ήταν και ο μεγαλύτερος και ομορφότερος γιος της Βισβίζη Θεμιστοκλής, ο οποίος, όταν έφθασε στη Γαλλία, έγινε το αγαπημένο παιδί των φιλελληνικών κύκλων των Παρισίων και έτυχε της ιδιαιτέρας προστασίας της κυρίας Ρεκαμιέ και της επί Ελληνική καταγωγή καυχωμένης δουκίσσης Νταμπρεντές, ενώ η Γαλλίδα καλλιτέχνης Αδέλα Ταρντιέ φιλοτέχνησε την προσωπογραφία του, η οποία κυκλοφόρησε τότε σε χιλιάδες δελτάρια σε ολόκληρη τη Γαλλία, ως αντιπροσωπευτική μορφή Ελληνόπουλου. Το 1842 διορίσθηκε ακόλουθος στο υπουργείο των Εξωτερικών ενώ το 1845 ανέλαβε την ανώτατη θέση του διοικητή της Νάξου. Την προτομή φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γιώργος Δημητριάδης ο Αθηναίος (1880-1941).
Στο πρώτο μέρος τελειώναμε με την υποσημείωση ότι θα καταγραφούν όλα τα υπάρχοντα στη πόλη μας αγάλματα, προτομές, μνημεία και ηρώα. Η καταγραφή αρχίζει από τον προαύλιο χώρο της Μητρόπολης, συνεχίζει στην παραλιακή λεωφόρο, το πάρκο Ανεξαρτησίας, την Ακαδημία, τη Λεωφόρο Δημοκρατίας, την πλατεία Πολυτεχνείου και τέλος στη περιφέρεια της πόλης και τους παλιούς οικισμούς της.
Οι 4 Μητροπολίτες μας και οι 9 Μούσες
Ο αύλιος χώρος μπροστά από την Μητρόπολη, από τους παλαιότερους και πλέον ιστορικούς χώρους της πόλης μας, συγκεντρώνει σήμερα τα περισσότερα αγάλματα. Πέραν της ιστορικότητας του Ναού προς τιμήν του Πολιούχου της πόλης μας, του Αι Νικόλα, της Λεονταρίδειου Σχολής και του 3ου Δημοτικού Σχολείου, τα πρώτα πνευματικά ιδρύματα της πόλης, είναι και ο χώρος όπου η Μητρόπολη Αλεξανδρούπολης έστησε τις προτομές όλων των διατελεσάντων (Μακαριστών σήμερα) Μητροπολιτών της πόλης. Δίπλα και δυτικά του Εκκλησιαστικού Μουσείου (πρώην Λεονταρίδειου Σχολής Αρένων), μέσα σε ένα μικρό αλσίλιο. Αυτές είναι:
1.- Προτομή Μητροπολίτη Ιωακείμ Γεωργιάδη (1907-1923)
Υπήρξε ο τελευταίος Μητροπολίτης Αίνου και Δεδέαγατς (1907-1923). Εξέχουσα εκκλησιαστική και εθνική φυσιογνωμία, προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στους Έλληνες Χριστιανούς της περιοχής της Θράκης. Μία από τις κυριότερες αγωνιώδεις προσπάθειές ήταν η διατήρηση της ελληνικής γλώσσας στην περιοχή όπου οι Βούλγαροι και οι Τούρκοι αγωνίζονταν με όλα τα μέσα να επιβάλουν την κυριαρχία τους σε μεγάλο τμήμα της Δυτικής Θράκης. Για να εκπληρωθούν οι σκοποί της ελληνικής και χριστιανικής παιδείας ο Ιωακείμ φρόντισε και ανήγειρε στο τότε Δεδέ- Αγάτς, με δωρεά του Αντωνίου Λεονταρίδη, την «Λεονταρίδειο Σχολή Αρένων», δίπλα ακριβώς από το επισκοπείο και το ναό του Αγίου Νικολάου. Στο σχολείο αυτό σπούδασαν γενεές παιδιών επί εβδομήντα περίπου χρόνια. Με την παραχώρηση της Ανατολικής Θράκης στην Τουρκία, επί Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μελετίου Δ΄ του Μεταξάκη, τον Νοέμβριο του 1922, με συνοδική Πατριαρχική πράξη, έγινε η μεταφορά της έδρας της Μητρόπολης από την Αίνο στην Αλεξανδρούπολη και ανακηρύχθηκε η Μητρόπολη της Αλεξανδρούπολης ως αυτοτελής Μητρόπολη και ο Ιωακείμ Γεωργιάδης τοποθετήθηκε ως Μητροπολίτης Χαλκιδώνος.2.-Προτομή Μητροπολίτη Γερβάσιου Σαρασίτη (1922-1934).
Υπήρξε ο πρώτος Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως και εξελέγη την ίδια ημέρα με την ανακήρυξη της νέας Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλεως ως αυτοτελούς Μητρόπολης. Διαδέχθηκε τον Ιωακείμ Γεωργιάδη. Γεννήθηκε στην Αργυρούπολη της Χαλδίας το 1867 και ήταν ο μοναδικός απόγονος ευγενούς οικογένειας. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και από το 1893 μέχρι το 1896 χρημάτισε σχολάρχης του Φροντιστηρίου Αργυρουπόλεως και επί πενταετία διεύθυνε την ιερατική σχολή Ζινδζίγερε Καισαρείας. Το 1901 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ναζιανού, στη συνεχεία βοηθός επισκόπου του Μητροπολίτη Καισαρείας Ιωάννη και μετά του Χαλδίας Γερβασίου. Το 1902 προήχθη σε Μητροπολίτη Ροδοπόλεως, το 1906 σε Μητροπολίτη Κορυτσάς και το 1910 σε Μητροπολίτη Άγκυρας. Επέδειξε μεγάλη εθνωφελή δράση και διέτρεξε συνεπεία αυτής της δραστηριότητάς του πολλούς κινδύνους από το καθεστώς του Κεμάλ Ατατούρκ. Υπήρξε ο πρώτος διοργανωτής της Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλεως και εργάσθηκε κάτω από αντίξοες περιστάσεις. Ο τάφος του βρίσκεται παραπλεύρως του Ιερού Ναού Αγίου Ελευθερίου Αλεξανδρουπόλεως.
3.- Προτομή Μητροπολίτη Ιωακείμ Καβύρη (1934-1966)
Γεννήθηκε το 1880 στη Σηλυβρία της Αν. Θράκης. Σπούδασε στη Χάλκη και στη συνέχεια Θεολογία στη Θεολογική Σχολή Αθηνών. Το 1917 εξελέγη Τιτουλάριος Επίσκοπος Αμφιπόλεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Τον Φεβρουάριο του 1922 Μητροπολίτης Ίμβρου και Τενέδου ενώ τον Οκτώβριο του 1924 Μητροπολίτης Ικαρίας. Στις 20 Νοεμβρίου 1926 εκλέχθηκε Μητροπολίτης της νεοσύστατης Μητροπόλεως Σουφλίου. Μετά από 8 έτη στις 5 Ιουνίου 1934 εξελέγη Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως. Στις 24 Ιανουαρίου 1966 απεχώρησε της ενεργού υπηρεσίας λόγω ηλικίας. Εκοιμήθη στην Αθήνα στις 19 Φεβρουαρίου 1974. Η νεκρώσιμος ακολουθία του εψάλη στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου Αλεξανδρουπόλεως στις 21 Φεβρουαρίου. Ενταφιάστηκε στην Αλεξανδρούπολη στον αύλειο χώρο του Ιωακείμειου Γηροκομείου, το οποίο ανήγειρε εξ ιδίων χρημάτων, δίπλα στο Ναό των Αγίων Αναργύρων. Υπήρξε μία από τις πιο επιβλητικές μορφές της πόλεως, με τεράστιο ποιμενικό και κοινωνικό έργο. Επί Αρχιερατείας του χτίστηκαν στην Αλεξανδρούπολη οι Ιεροί Ναοί του Αγίου Ελευθερίου και της Αγίας Κυριακής. Επίσης, επί ημερών του ανεγέρθηκε ο Ιερός Ναός της Αγίας Μαρίνας στην Μαΐστρο, όπως επίσης και άλλοι Ναοί σε αρκετά χωριά της Μητροπόλεώς μας.
4.- Προτομή Μητροπολίτη Κωνσταντίνο Χρόνη (1967-1974)
Τον Μάιο του 1967 εκλέγεται από την αριστίδην Σύνοδο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως ο Κωνστάντιος Χρόνης, εκ Καλαβρύτων, σε ηλικία 62 ετών, έχοντας ήδη υπηρετήσει επί 30 χρόνια ως ιεροκήρυκας στην Μητρόπολη Φιλίππων. Ιεράρχης εργατικός και δραστήριος, κήρυκας έμπειρος και ικανός, μερίμνησε με εξαιρετικό ζήλο για την πραγματοποίηση εκκλησιαστικών έργων. Με την προσωπική φροντίδα του κτίσθηκε το νέο επισκοπείο της Μητροπόλεως, το Πνευματικό Κέντρο και μια νέα πτέρυγα του Ιωακειμείου Γηροκομείου. Μερίμνησε για την λειτουργία των μαθητικών κατασκηνώσεων στην περιοχή της Μάκρης, οι οποίες λειτουργούν ανελλιπώς μέχρι σήμερα με νέες προσθήκες και βελτιώσεις. Απομακρύνθηκε από τον θρόνο της Αλεξανδρουπόλεως, με την πτώση του καθεστώτος των Συνταγματαρχών, τον Ιούλιο του 1974, μαζί με άλλους έντεκα μητροπολίτες, με απόφαση της Ιεράς Συνόδου. Αγωνίσθηκε να αποκατασταθεί στη μητρόπολη από την οποία απομακρύνθηκε, χωρίς να το επιτύχει. Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας με την απόφαση της στις 7ης Μαρτίου 1991 τον αναγνώρισε ως μητροπολίτη πρώην Αλεξανδρουπόλεως, κρίνοντας ότι δεν μπορούσε λόγω ασθενείας να αναλάβει άλλη ενεργό υπηρεσία. Απεβίωσε την 28η Ιουνίου 1991 στην Καβάλα, όπου μονίμως διέμενε.
5.- Τα αγάλματα των εννέα Μουσών (που έγιναν οκτώ και σώθηκαν τα επτά)
Όλοι οι παλιοί θυμούνται να κοσμούν τα ακροκέραμα της Λεονταρίδειου Σχολής, του 3ου Δημοτικού Σχολείου και του παραρτήματος του Γυμνασίου τα κατάλευκα αγάλματα οκτώ καλλίγραμμων Μουσών. Κατά την μυθολογία ήταν κόρες του Δία και της Μνημοσύνης και ήταν προστάτιδες των γραμμάτων και των τεχνών. Η Καλλιόπη ήταν προστάτιδα της επικής ποίησης και της ρητορικής τέχνης, η Τερψιχόρη προστάτιδα της λυρικής ποίησης και της όρχησης, η Ερατώ της ερωτικής ποίησης, η Θάλεια της βουκολικής ποίησης, η Μελπομένη της μουσικής και της κωμωδίας, η Ευτέρπη της αύλησης, η Πολύμνια των θεϊκών ύμνων, η Κλειώ της ιστορίας και η Ουρανία της αστρονομίας. Κάποια στιγμή, μετά το γκρέμισμα του Παραρτήματος, χάθηκε η μία και παρέμειναν επτά. Σήμερα σώζονται δύο στα ακροκέραμα της Λεονταρίδειου Σχολής, δύο μπροστά από την είσοδο του ιδίου κτιρίου και τρεις εξακολουθούν να παραμένουν ψιλά στην προμετωπίδα του 3ου Δημοτικού Σχολείου για να θυμίζουν ότι ο χώρος εκεί ήταν για πάνω από 65 χρόνια λίκνο της μάθησης, των γραμμάτων και των τεχνών.
Β. Οικογένεια Χατζηαντώνη, Δόμνας και Θεμιστοκλή Βιζβίζη
Στην πλατεία της παραλία, πάνω από το λιμάνι, βρίσκεται το οριχάλκινο σύμπλεγμα των θαλασσομάχων της Αίνου, του Χατζηαντώνη και της Δόμνας Βιζβίζη, που επέχει θέση ηρώων της πόλης (δωρεά του Συλλόγου Αινιτών «Ελληνομουσείον Αίνου» προς την πόλη το 1987 και έργο του γλύπτη Γιώργου Μέγκουλα) και εκατέρωθεν αυτού οι προτομές της συζύγου του Δόνας και του γιου τους Θεμιστοκλή Βιζβίζη. Πρόκειται για τις πιο εμβληματικές αγωνιστικές μορφές της επανάστασης του 1921 από την περιοχή της Θράκης.
6.- Οριχάλκινο σύμπλεγμα – Μνημείο Χατζή-Αντώνη και Δόμνας Βισβίζη
Το ζεύγος Βιζβίζη κατάγονταν από την γειτονική Αίνο. Ο Χατζη Αντώνης Βιζβίζης ήταν πλούσιος καραβοκύρης και στις αρχές του 1821 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Έχοντας αχώριστο σύντροφο την γυναίκα του Δόμνα, πρόσφερε στην υπηρεσία της πατρίδος τις υπηρεσίες του και το καράβι του με το οποίο επέτυχε δυσκολότατες αποστολές. Ήταν πάντα παρόν, εκεί που τον καλούσε η περίσταση. Σε συνεργασία με τους πολέμαρχους της στεριάς, τον Εμμανουήλ Παπά, τον Νικηταρά, τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και άλλους, άλλοτε μετέφερε όπλα και πολεμοφόδια σε σημεία που του υποδείκνυαν, και άλλοτε με τα κανόνια του καραβιού του, που το είχε μετατρέψει σε πολεμικό, βοηθούσε τους μαχόμενους Έλληνες και έφερνε φθορά στον Τουρκικό στρατό. Επτά μήνες κράτησε σε αποκλεισμό την Εύβοια και περισσότερο από κάθε άλλο βοήθησε τον αγώνα με τα κανόνια και την γενναιοψυχία του. Υπάρχει μαρτυρία του Άνθιμου Γαζή, αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου όπου αναφέρει σχετικά: «...Από τας αρχάς Απριλίου μέχρι τέλους Ιουλίου 1822 μετά προθυμίας και πίστεως, ως ουδείς άλλος, περιπλέων αδιαλείπτως καταπολέμησε εις την Στυλίδα, Θερμοπύλας, Μύλους και Βρυσάκια Ευρίπου τα εχθρικά στρατόπεδα, ρίπτων ακαταπαύστως κανόνια με τα ίδια του πολεμοφόδια...». Όλο αυτό το διάστημα, η γυναίκα του Δόμνα δεν έμεινε στον ίσκιο του άνδρα της, αλλά τον συνόδευε παντού. Σύντροφος και βοηθός του. Όταν μάλιστα εκείνος σκοτώθηκε κατά τα τέλη του 1822, στην πολιορκία της Εύβοιας, ανέλαβε υπεύθυνα πια, σαν άξια καπετάνισσα, το καράβι της και συνεχίζοντας τον αποκλεισμό της Εύβοιας αναδείχθηκε πραγματική ηρωϊδα.
7.- Προτομή Δόμνας Βιζβίζη. (1783 – 1850 )
Τον αγώνα του συζύγους της συνέχισε η Δόμνα. Στα τέλη του 1923 οι Υδραίοι ζήτησαν από την Δόμνα Βιζβίζη το πλοίο της, για τις ανάγκες του υδραίικου στόλου. Η Δόμνα προσέφερε το πλοίο της «μ΄ όλα τα’ αναγκαία εξοπλισμένον» ενώ τα άλλα ήσαν «γυμνά τε και πάντων υστερημένα πλοία», για να χρησιμοποιηθεί ως πυρπολικό, με το οποίο εν τέλει το 1824 ο Πιπίνος έκαψε την τουρκική φρεγάδα του Χαζνέ Γκεμισί. Πάμπτωχη πλέον με τα πέντε ορφανά και άρρωστη, καταλήγει στο Ναύπλιο όπου προσπαθεί να πετύχει το ενδιαφέρον της πολιτείας για το μέλλον των παιδιών της. Τον Αύγουστο του ’29, βαριά άρρωστη, γράφει από το Άργος που βρίσκεται, στον Κυβερνήτη Καποδίστρια « ….Προστρέχω προς την έμφυτον φιλανθρωπίαν σας, θερμώς παρακαλούσα όπως μοι γίνη καν μικρά εξοικονόμησις, ίνα περιθάλψω και δυνηθή ανακουφίσω τα τέκνα μου και προλάβω αυτά πριν, ή εκ της λιμοκτονίας εξοντοθώσι….». Και η βοήθεια ήρθε. Με μια μικρή σύνταξη μόλις 30 δραχμών το μήνα, η Δόμνα ήρθε ν΄ ανακουφίσει τη φτώχια της στη Μύκονο. Μετά το 1845 κατοίκησε στη Σύρα, ώσπου κατέληξε γερόντισσα, ξεχασμένη απ΄ όλους και πικραμένη, να πεθάνει στον Πειραιά πάμπτωχη σε ηλικίας 66 ετών.
8.- Προτομή Θεμιστοκλή Βιζβίζη.
Ο πρωτότοκος γιος του Χατζηαντώνη και της Δόμνας Βιζβίζη Θεμιστοκλής, με τη φροντίδα του Γ. Δρακάτου, ύστερα από παράκληση της μητέρας του Δόμνας «Δια να ωφεληθή και ο παις μου και ωφελήση και την πατρίδα του», σπούδασε στην Γαλλία. Όταν το 1824 ήλθε στην Ελλάδα, ως απεσταλμένος του Φιλελληνικού Συλλόγου των Παρισίων, ο Γάλλος στρατηγός Ρος, για να πάρει μαζί του μερικά Ελληνόπουλα, τα οποία θα σπούδαζαν με υποτροφία στη Γαλλία, μεταξύ των 10 συνολικά επιλεγέντων, κατά προτίμηση από τους απογόνους των ονομαστών αγωνιστών της Επανάστασης, όπως του Κανάρη, του Γιαννίτση, του Μπότσαρη, του Μπαλάσκα και άλλων, ήταν και ο μεγαλύτερος και ομορφότερος γιος της Βισβίζη Θεμιστοκλής, ο οποίος, όταν έφθασε στη Γαλλία, έγινε το αγαπημένο παιδί των φιλελληνικών κύκλων των Παρισίων και έτυχε της ιδιαιτέρας προστασίας της κυρίας Ρεκαμιέ και της επί Ελληνική καταγωγή καυχωμένης δουκίσσης Νταμπρεντές, ενώ η Γαλλίδα καλλιτέχνης Αδέλα Ταρντιέ φιλοτέχνησε την προσωπογραφία του, η οποία κυκλοφόρησε τότε σε χιλιάδες δελτάρια σε ολόκληρη τη Γαλλία, ως αντιπροσωπευτική μορφή Ελληνόπουλου. Το 1842 διορίσθηκε ακόλουθος στο υπουργείο των Εξωτερικών ενώ το 1845 ανέλαβε την ανώτατη θέση του διοικητή της Νάξου. Την προτομή φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γιώργος Δημητριάδης ο Αθηναίος (1880-1941).
9.- Προτομή Ναυάρχου Κωνσταντίνου Κανάρη (1793 – 1877) 
Στην πλατεία της παραλίας μπροστά από το Λιμεναρχείο, βρίσκεται η προτομή του γνωστού αγωνιστή του 21, του Ναυάρχου Κωνσταντίνου Κανάρη, δωρεά του Πολεμικού Ναυτικού στην πόλη της Αλεξανδρούπολης επ΄ ευκαιρία του εορτασμού της Ναυτικής Εβδομάδας του 2000.
Μια από τις μεγαλύτερες ναυτικές δόξες της Επανάστασης του 21, είναι ο Ψαριανός πυρπολητής Κωνσταντίνος Κανάρης, του οποίου τα κατορθώματα έγιναν θρύλοι, γνωστοί σε όλο τον κόσμο. Τη νύχτα της 6ης προς 7ης Ιουνίου 1822, έκαψε τη ναυαρχίδα του Τουρκικού στόλου (που είχε καταστρέψει τη Χίο) μαζί με 2.000 Τούρκους και το ναύαρχο Καρά-Αλή. Μεγάλο κατόρθωμα, αλλά και πράξη που ήρθε να τονώσει το ηθικό των αγωνιστών. Στις 28 Οκτώβρη 1822, φροντίζει να γίνει παρανάλωμα του πυρός και η Τουρκική αντιναυαρχίδα. Τον Αύγουστο του 1824, καίει στη Σάμο μια μεγάλη φρεγάτα του Χοσρέφ-Μεχμέτ πασά (που είχε καταστρέψει τα Ψαρά) και τον ίδιο μήνα μια κορβέτα στη Μυτιλήνη. Τον Αύγουστο του 1825, μετείχε σε εκστρατεία κατά του Τουρκικού στόλου στην Αλεξάνδρεια, με αρχηγό τον Μανώλη Τομπάζη. Κατά τη βασιλεία του Όθωνα πήρε το βαθμό του Ναυάρχου. Το 1844, τοποθετήθηκε Υπουργός Ναυτικών και το 1848, ανέβηκε στο αξίωμα του Πρωθυπουργού. Τις δυο τελευταίες θέσεις είχε και τα έτη 1864-1865, κατά τη βασιλεία του Γεωργίου Α'. Το 1877, τον βρίσκουμε πρόεδρο της τότε οικουμενικής Κυβέρνησης. όμως κάτω από το βάρος τού χρόνου, των μόχθων και των πρωθυπουργικών του καθηκόντων, ο «ναύαρχος», όπως αποκαλούσε ο λαός τον Κωνσταντίνο Κανάρη, πέθανε και κηδεύθηκε με μεγαλοπρέπεια στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών. Σε όλη του τη ζωή υπήρξε απλός, σεμνός και καταδεκτικός, ένας πραγματικός ήρωας, ο ατρόμητος πυρπολητής του 1821.
Στην πλατεία της παραλίας μπροστά από το Λιμεναρχείο, βρίσκεται η προτομή του γνωστού αγωνιστή του 21, του Ναυάρχου Κωνσταντίνου Κανάρη, δωρεά του Πολεμικού Ναυτικού στην πόλη της Αλεξανδρούπολης επ΄ ευκαιρία του εορτασμού της Ναυτικής Εβδομάδας του 2000.
Μια από τις μεγαλύτερες ναυτικές δόξες της Επανάστασης του 21, είναι ο Ψαριανός πυρπολητής Κωνσταντίνος Κανάρης, του οποίου τα κατορθώματα έγιναν θρύλοι, γνωστοί σε όλο τον κόσμο. Τη νύχτα της 6ης προς 7ης Ιουνίου 1822, έκαψε τη ναυαρχίδα του Τουρκικού στόλου (που είχε καταστρέψει τη Χίο) μαζί με 2.000 Τούρκους και το ναύαρχο Καρά-Αλή. Μεγάλο κατόρθωμα, αλλά και πράξη που ήρθε να τονώσει το ηθικό των αγωνιστών. Στις 28 Οκτώβρη 1822, φροντίζει να γίνει παρανάλωμα του πυρός και η Τουρκική αντιναυαρχίδα. Τον Αύγουστο του 1824, καίει στη Σάμο μια μεγάλη φρεγάτα του Χοσρέφ-Μεχμέτ πασά (που είχε καταστρέψει τα Ψαρά) και τον ίδιο μήνα μια κορβέτα στη Μυτιλήνη. Τον Αύγουστο του 1825, μετείχε σε εκστρατεία κατά του Τουρκικού στόλου στην Αλεξάνδρεια, με αρχηγό τον Μανώλη Τομπάζη. Κατά τη βασιλεία του Όθωνα πήρε το βαθμό του Ναυάρχου. Το 1844, τοποθετήθηκε Υπουργός Ναυτικών και το 1848, ανέβηκε στο αξίωμα του Πρωθυπουργού. Τις δυο τελευταίες θέσεις είχε και τα έτη 1864-1865, κατά τη βασιλεία του Γεωργίου Α'. Το 1877, τον βρίσκουμε πρόεδρο της τότε οικουμενικής Κυβέρνησης. όμως κάτω από το βάρος τού χρόνου, των μόχθων και των πρωθυπουργικών του καθηκόντων, ο «ναύαρχος», όπως αποκαλούσε ο λαός τον Κωνσταντίνο Κανάρη, πέθανε και κηδεύθηκε με μεγαλοπρέπεια στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών. Σε όλη του τη ζωή υπήρξε απλός, σεμνός και καταδεκτικός, ένας πραγματικός ήρωας, ο ατρόμητος πυρπολητής του 1821.
10.- Άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης 
Μπροστά στο ημιτελές κτίριο του Διοικητηρίου, (παλιά Νομαρχία), μέσα στο παρτέρι βρίσκεται μέσα σε υάλινο κουβούκλιο, πάνω σε βάθρο, αντίγραφο του αγάλματος της «Νίκης της Σαμοθράκης» ύψους περίπου 0,80 μ. Παλαιότερα βρισκόταν στην είσοδο της παλιάς Νομαρχίας, αλλά μετά την κατεδάφισή της τοποθετήθηκε στη θέση αυτή, χωρίς να είναι γνωστή η τύχη του στο μέλλον!
Το γνωστό σε όλο τον κόσμο άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης, που χρονολογείται από το 190 π.Χ. περίπου, βρέθηκε κοντά στο ιερό των Καβείρων το 1863 από τον Γάλλο πρόξενο Σαμπουαζώ και μεταφέρθηκε στο Λούβρο. Ήταν αφιέρωμα του Δημητρίου του Πολιορκητή μετά την νίκη του στη Κύπρο και είχε τοποθετηθεί πάνω στη πλώρη ενός πλοίου με ανοιχτά φτερά σαλπίζοντας ορμητικά τη νίκη. Είναι φτιαγμένη από Παριανό μάρμαρο και έχει ύψος 2,75 μ. Όμοιο αντίγραφο του έργου αυτού υπάρχει στο Μουσείο της Σαμοθράκης.
Μπροστά στο ημιτελές κτίριο του Διοικητηρίου, (παλιά Νομαρχία), μέσα στο παρτέρι βρίσκεται μέσα σε υάλινο κουβούκλιο, πάνω σε βάθρο, αντίγραφο του αγάλματος της «Νίκης της Σαμοθράκης» ύψους περίπου 0,80 μ. Παλαιότερα βρισκόταν στην είσοδο της παλιάς Νομαρχίας, αλλά μετά την κατεδάφισή της τοποθετήθηκε στη θέση αυτή, χωρίς να είναι γνωστή η τύχη του στο μέλλον!
Το γνωστό σε όλο τον κόσμο άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης, που χρονολογείται από το 190 π.Χ. περίπου, βρέθηκε κοντά στο ιερό των Καβείρων το 1863 από τον Γάλλο πρόξενο Σαμπουαζώ και μεταφέρθηκε στο Λούβρο. Ήταν αφιέρωμα του Δημητρίου του Πολιορκητή μετά την νίκη του στη Κύπρο και είχε τοποθετηθεί πάνω στη πλώρη ενός πλοίου με ανοιχτά φτερά σαλπίζοντας ορμητικά τη νίκη. Είναι φτιαγμένη από Παριανό μάρμαρο και έχει ύψος 2,75 μ. Όμοιο αντίγραφο του έργου αυτού υπάρχει στο Μουσείο της Σαμοθράκης.
11.- Προτομή Κωνσταντίνου Μαζαράκη – Αινιάν (1869 – 1949)
Ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης - Αινιάν γεννήθηκε το 1869. Ως αξιωματικός του πυροβολικού έλαβε μέρος στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Το 1904 ήταν από τα πρώτα μέλη του μακεδονικού κομιτάτου. Συγκρότησε σώμα μακεδονομάχων και εγκαταστάθηκε στην περιοχή Βερμίου Νάουσας με πεδίο δράσης τα χωριά της λίμνης των Γιαννιτσών και το Ρουμουλούκι, καθώς και την την Έδεσσα και την Άρνισσα με το ψευδόνυμο «καπετάν Ακρίτας». Υπήρξε ο συντονιστής της δράσης των ελληνικών σωμάτων της κεντρικής και της δυτικής Μακεδονίας και ο σύνδεσμος μεταξύ των Προξενείων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου. Πολέμησε ηρωικά και στους δύο Βαλκανικούς πολέμους με το βαθμό του λοχαγού. Το 1916 πήρε μέρος στο Εθνικό Κίνημα ως αντισυνταγματάρχης. Το 1919 ως υποστράτηγος ανέλαβε τη διοίκηση της μεραρχίας Ξάνθης και συμμετείχε στις επιχειρήσεις της Θράκης. Το πρωί της 14 Μαΐου 1920, επικεφαλής της Μεραρχίας Ξάνθης αποβιβάσθηκε από το πλοίο «Μυκάλη» στο λιμάνι του Δεδέ Αγάτς, και κατέλαβε την πόλη. Την ίδιας ημέρα υπέγραψε στη Μητρόπολη το πρακτικό ενσωμάτωσης της πόλης στο Ελληνικό Κράτος. Την επόμενη, μετά από την δοξολογία που πραγματοποιήθηκε στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου, μετέβη στο σημερινό Ταχυδρομείο, τότε Διασυμμαχικό Στρατηγείο, όπου παρέστη στην επίσημη υποστολή της Γαλλικής σημαίας και έπαρση της Ελληνικής. Αποστρατεύθηκε το 1926 με το βαθμό του αντιστράτηγουηνικών κύκλων των Παρισίων και έτυχε της ιδιαιτέρας προστασίας της κυρίας Ρεκαμιέ και της επί Ελληνική καταγωγή καυχωμένης δουκίσσης Νταμπρεντές, ενώ η Γαλλίδα καλλιτέχνης Αδέλα Ταρντιέ φιλοτέχνησε την προσωπογραφία του, η οποία κυκλοφόρησε τότε σε χιλιάδες δελτάρια σε ολόκληρη τη Γαλλία, ως αντιπροσωπευτική μορφή Ελληνόπουλου. Το 1842 διορίσθηκε ακόλουθος στο υπουργείο των Εξωτερικών ενώ το 1845 ανέλαβε την ανώτατη θέση του διοικητή της Νάξου. Την προτομή φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γιώργος Δημητριάδης ο Αθηναίος (1880-1941).
Συνέχεια των μνημείων της πόλης στο Γ΄ Μέρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου